Keyin bir necha kun yoki bir necha hafta keyin payd

Foydalanuvchilarga XKning ta`siri xaqidagi izlanish natijalari 
(simptomlar to’g’risida xabar bergan 
operatorlar foizi) 
34–jadval 
Kompyuter ta`siri 
simptomlari 
Tuliqsiz 
smena. 
Displey 
lar bilan
12
oygacha 
To’liq 
simena. 
Displey 
lar bilan 
12 
oygacha 
Displey
lar bilan 
12 
oydan 
ortiq 
ishlash 
Displeyla
r bilan 2 
yildan 
ortiq 
ishlash 
Bosh og’rig’i va 
ko’zdagi og’riqlar 
8% 
35% 
51% 
76% 
Toliqish, bosh 
aylanishi 
5% 
32% 
41% 
69% 

---

457 
Tungi uyquni 
bo’zilishi 
- 
8% 
15% 
50% 
Kun mobaynida 
uyqusirash 
11% 
22% 
48% 
76% 
Kayfiyatni 
o’zgarishi 
8% 
24% 
27% 
50% 
Ortiqcha 
asabiylashuv 
3% 
11% 
22% 
51% 
Depressiya 
3% 
16% 
22% 
50% 
Intellektual 
qobiliyatini 
pasayishi, xotirani 
yomonlashuvi 
- 
3% 
12% 
40% 
Peshona va bosh 
terisini 
taranglashuvi 
3% 
5% 
13% 
19% 
Soch to’kilishi 
- 
- 
3% 
5% 
Muskullardagi 
og’riq 
11% 
14% 
21% 
32% 
Yurak atrofida 
og’riqlar, 
yurak urishining bir 
xil emasligi, nafas 
siqilishi 
5% 
7% 
32% 
Jinsiy faollikni 
susayishi 
12% 
18% 
34% 
64% 
34-jadvalda G.G.Demirchoglyanning "Kompyuter va salomatlik" 
kitobida berilgan foydalanuvchilarga XKning ta`siri xaqidagi ma`lumotlar 
keltirilgan. 
Kompyuterda ishlash ayniqsa yosh bolalarga va o’smirlarga 
o’suvchi organizmning anatomik-fiziologik xususiyatlariga va tashqi ta`sir 
etuvchilarga moyilligi tufayli salbiy ta`sir ko’rsatadi. Umumiy va ko’rish 
toliqishi asablanish chastotasini oshishi fonida, misol uchun, havotirlanish, 
achchiqanish, xech kimga qo’shilmaslik yoki uyquni bo’zilishi shaklida 
namoyon bo’ladi. Ko’pgina faktorlarni xususan maktab yoshidagi va 
talabalarga ta`siri deyarli o’rganilmagan, ularni hisoblash texnikasiga 
aralashuvi bizning davlatimizda, boshqa sobiq Sovetlar mamlakati 
respublikalari singari, kompyuterlarning uncha yaxshi bo’lmagan 
namunalaridan boshlanganligi sababli, nafaqat yosh bolalarga, balki 
kattalarga xam xavf-xatar soladi. Texnik ko’rsatkichlar (vizual va 
emission parametrlar)ga ko’ra "Agat", "BK", "Yamaxa", "Elektronika" 

---

458 
turdagi kompyuterlar, xususan televizorga o’rnatiladigan "Dendi" o’yini 
qati’an to’g’ri kelmaydi. 
Shuni qayd etish lozimki, kompyuter texnikasini ma`naviy eskirish 
davri 2- 2,5 yildan oshmaydi. Kompyuterda ishlashni to’g’ri tashkil etish, 
foydalanuvchining sog’lig’iga salbiy ta`sirini iloji boricha kamaytirish 
uchun, surunkali kompyuterda ishlash inson organizmiga ta`siri va keyingi 
oqibatlari XKning sifatsiz emission va vizual xarakteristikalari sababli, ish 
joyini, ish tartibini noto’g’ri tashkil etilganidan, u yoki bu shikoyatlarning 
mukammal sabablarini ko’rib chiqamiz.