«kichik biznes va xususiy tadbirkorlik» fanidan leksiyalar kursi

3. Asosiy ishlab chiqarish faoliyatning moliyaviy natijasi (Foyda g‘ki zarar).
Asosiy ishlab chiqarish faoliyatining moliyaviy natijasi quyidagi bog‘lanishlarda
aniqlanadi. YA’ni, mahsulot (ish va xizmat) larni sotishdan olingan foyda
so’mmasidan davr xarajatlari tarkibiga kiruvchi sotish xarajatlari, ma’muriy
xarajatlar, va boshqa umumxo‘jalik xarajatlarini chegirish hamda asosiy faoliyatning

---

boshqa jarag‘nlaridan olingan daromad va xarajatlarni tartibli farqlash asosida
aniqlanadi.
4. Moliyaviy faoliyatdan olingan foyda (zarar). Moliyaviy faoliyatdan olingan
foyda va zararlar qatoriga moliyaviy natijalar to‘G‘risidagi hisobotda quyidagi
umumlashgan ko‘rsatkichlar kiritilgan.
-SHo‘‘ba va uyushma korxonalardan olingan dividendlar;
-Boshqa olingan dividendlar;
-SHo‘‘ba va uyushma korxonalarga berilgan va olingan qarzlar bo‘yicha
foizlar;
-Boshqa to‘langan va olingan foizlar;
-Valyuta kursining o‘zgarishidan farqlar;
-Moliyaviy faoliyatdan boshqa daromadlar va xarajatlar.
Asosiy ishlab chiqarish faoliyatining moliyaviy natijasiga moliyaviy
faoliyatdan olingan natijani qo‘shish asosida umumxo‘jalik faoliyatidan moliyaviy
natija (foyda, zarar) aniqlanadi.
1. Umumxo‘jalik faoliyatidan moliyaviy natija. Umumxo‘jalik faoliyatidan
olingan moliyaviy natija soliq to‘loviga qadar foyda so’mmasidan g‘ki hisob foydasi
so’mmasidan favqulodda foyda va zararlar so’mmasiga farq qiladi.
Umumxo‘jalik faoliyatidan olingan foyda so’mmasi moliyaviy natijaning
shakllanish qatori emas, balki uni jamlovchi qator sifatida tarkiblanadi.
6. Favqulodda foyda (zarar). Favqulodda foyda (zarar) – korxona tamonidan
odatiy hol hisoblanmagan va uch yillik oraliqda bunday faoliyat bilan
shug‘ullanmagan holatlardan oladigan daromad va yo‘qotishlar favqulodda foyda va
zararlar qatoriga kiritiladi.

---

Favqulodda foyda va zararlar moliyaviy natijalar shakllanishining uchinchi
tarkibi sifatida qaraladi.
Kutilmagan suv toshqini, g‘ng‘inlar, tabiy ofatlar ta’siridagi yo‘qotishlar ham
ushbu qatorga kiritiladi. Ular bo‘yicha foyda va zararlarning boshqa shakllanish
qatorlarida soliqlanish bo‘yicha hech kanday farqlanish yo‘q. Agar foyda olinadigan
bo‘lsa, u bo‘yicha ham tegishli tartibda soliq to‘lanadi, zarar olinadigan bo‘lsa
umumxo‘jalik faoliyatidan olinadigan foyda