Kimyo – moddalarning tarkibi, tuzilishi, xossalari va ularning bir turdan boshqa turga aylanish sababi va qonuniyatlarini o‟rganadigan fandir. Modda va jism biz ko‟rib turgan narsalarning hammasi umumiy nom bilan tabiat
Download 166.89 Kb.
|
1-dars. Dastlabki tushunchalar
OLIMOV XURSAND 99 742 42 99Kimyoviy hodisaModdalarning tarkibi o‟zgarishi bilan boradigan hodisalarga kimyoviy hodisalar deyiladi. Masalan: qog‟ozning yonishi, sutning achishi, temirning zanglashi, alyuminiy simning havoda qorayishi, oxaktosh(CaCO3)ni qizdirib kuydirilgan oxak(CaO) olish, kislotadan vodorodni siqib chiqarish, shishani pishirish, shakarning ko‟mirlanishi, barcha yonish reaksiyalari. Kimyoviy hodisalarni ko‟pincha quyidagi o‟zgarishlardan bilib olish mumkin: Rang, hid, modda holatining o‟zgarishi; Suvda erimaydigan cho‟kmalarning hosil bo‟lishi; Gaz hosil bo‟lishi; Issiqlik chiqishi yoki yutilishi; Kimyoviy hodisalarda: bir modda boshqa moddaga yoki moddalarga aylanadi; molekulalar saqlanib qolmaydi, faqat atom saqlanib qoladi. Barcha kimyoviy hodisalar kimyoviy reaksiyalardir. DASTLABKI KIMYOVIY TUSHUNCHALAR 1 Kislorod elеmеntini allotropik shakl o‟zgarishlarini ko‟rsating A) O2 va O3 B) O3 va O4 C) O5 va O D) A va B Molekula tushunchasini fanga birinchi marta kim kiritgan? A) R.Boyl B) P.Gassendi C) Lomonosov D) A.Lauaze Oddiy moddalar qatorini ko‟rsating. CaCO3, Sn, C, Cl2 CO, 2H2+O2, C oq P, qizil P, O3 NH3, H2S Oddiy moddalar qatorini ko‟rsating. xlorli ohak, xlorli suv, HCl ozon, grafit, qizil fosfor suv, suyuq azot, suyuq vodorod kristall yod, muz, fosfin Oddiy moddalarni tanlang: 1) kripton 2) fosfin(PH3) 3) etan(C2H6) 4) ozon 5) yod A) 1,4,5 B) 2,4 C) 1,3,5 D) 3,5 Quyidagilardan qaysilari oddiy moddalar qatoriga kiradi? 1) C6H12O6 2) olmos(C) 3) karbin(C) 4) silan(SiH4) dolomit(CaCO3·MgCO3) ozon(O3) 7) fosfin(PH3) A) 1,4,5 B) 2,3,6 C) 2,3 D) 2,6,7 Faqat metallar keltirilgan qatorni ko‟rsating. A) B, N, Al B) Be, B, C C) Zn, Mg, Al D) Ca, Sr, S Keltirilgan moddalardan oddiy bo‟lmaganlarini toping. 1) oq fosfor; 2) fosfin; 3) magniy fosfid(Mg3P2); 4) qizil fosfor; 5) metafosfat kislota(HPO3); 6)fillurin(C) A) 1,4,6 B) 2,4,6 C)1,2,5 D) 2,3,5 Allatropiya hodisasiga ta‟rif bering. kimyoviy elementning tuzilishi va xossalari bilan farqlanadigan bir necha xil murakkab moddalar hosil qilish hodisasi kimyoviy elementning tuzilishi va xossalari bilan farqlanadigan bir necha xil oddiy moddalar hosil qilish hodisasi bir necha kimyoviy elementning bitta modda hosil qilish xodisasi A va C Allatropiya hodisasining mohiyati nima? atom yadrosidagi netronlar sonining turlicha bo‟lishi molekuladagi atomlar soning turlicha bo‟lishi kristal tuzilishining turlicha bo‟lishi B va C Allatropik shaklga ega moddalar qatorini ko‟rsating. azot, kislorod, fosfor fosfor, xlor, oltingugurt kislorod, oltingugurt, qalay hammasi Quyidagilardan fizik hodisalarni aniqlang. qirovning hosil bo‟lishi shakarning yonishi shamning yonishi temirning zanglashi Quyidagilardan kimyoviy hodisalarni aniqlang. azotning suyuqlanishi havodan kislorod olish qalayning suyuqlanishi qatiqning ivishi Oddiy moddalar uni tashkil qilgan element nomi bilan ataladigan suyuq moddani toping. 1) azot, 2) simob, 3) yod, 4) brom A) 4 B) 2,4 C) 2 D) 2,3,4 Quyidagi qaysi modda uchun molekula va atom tushunchasi bir xil? A) azot B) geliy C) xlor D) brom Oddiy moddalarni ko‟rsating. 1) ozon(O3), 2) fosfin(PH3), 3) olmos(C), 4) silan(SiH4), 5) grafit(C), 6) CaC2, 7) oq fosfor, 8) qizil fosfor A) 2,4,6,9 B) 1,3,4,6,7 C) 1,2,4,5,9 D) 1,3,5,7,8 Quyidagi qaysi modda uchun molekula va atom tushunchasi bir xil? A) vodorod B) xlor C) argon D) yod OLIMOV XURSAND 99 742 42 99
Download 166.89 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling