Kimyo va kimyoviy texnologiya

 
 
 
 
14-mavzu 
Ma’ruza: Kal’siy xlorid ishlab chiqarish. 
Reja: 
 1.Uglerod dioksid, oxak va oxakli suspenziyalarni olish. 
2. Kal’siy xlorid ishlab chiqarish texnologik sxemasi. 
3. Oxakli suspenziya olishning fizik-kimyoviy asoslari. 
4. Texnalogik sxemalar, uskuna va jixozlar. 
 
Soda sanoatida ammoniy xloriddagi ammiakni regenerasiya qilish uchun 
2NH
4
Cl + Ca(OH)
2
↔ CaCl
2
+ 2NH
3
+ 2H
2
O + 12,9 kDj 
ishlatiladigan ohakli sut quyidagi reaksiya bo‘yicha olinadi: 
CaO + H
2
O ↔ Ca(OH)
2
+ 65,5 kDj 
Ca(OH)
2 
+ H
2
O ↔ Ca(OH)
2 
+ 11,2 kDj 
Erish ko‘rsatgichi temperaturaga teskari proporsional: 
100 gr suvda 0˚S da 0,185 g 
100 gr suvda 100˚S da 0,077 g 
Shuning uchun eritma o‘rnida – suspenziya qo‘llaniladi. 
Ohakli sut xossalari. 

---

67 
Sutning konsentrasiyasi qancha yuqori bo‘lsa, texnologik sarf tomondan shuncha 
yaxshi bo‘ladi. Distillyasiyaga qancha kam suv kelsa, regenerasiya jarayonida uni 
isitish uchun shuncha kam issiqlik sarflanadi.Maksimal konsentrasiyalik suspensiya 
o‘ta qovushqoq bo‘ladi. Uni transportirovka qilish, qo‘shimchalardan ajratish va 
dozirovkalash mushkul bo‘ladi.Qovushqoqlik nafaqat konsentrasiyaga, balki 
haroratga ham bog‘liqdir. Harorat oshishi bilan, qovushqoqlik kamayadi. Shuning 
uchun uni 60-65 ˚S li suv yordamida 95 ˚S li qilib tayyorlashadi. 
Disperslik. 
Distillyasiya davomida eritmadagi erigan ohak reaksiyaga kirishib, zarra 
qo‘rinishidagisi eritmaga o‘tadi. Eruvchanlik ohak zarrachalarining katta-
kichikligiga bog‘liq.Katta-kichiklik, ya’ni disperslik esa – so‘ndirish tezligiga 
bog‘liq. U qancha tez bo‘lsa, disperslik ham shuncha yuqori bo‘ladi. So‘nish tezligi 
esa, o‘z navbatida kuydirishdagi harorat va so‘ndirishga berilayotgan suv haroratiga 
bog‘liq bo‘ladi.Ya’ni so‘ndirishga berilayotgan suvning harorati qancha yuqori 
bo‘lsa, so‘nish tezligi shuncha tez va disperslik ham ancha yuqori bo‘ladi.