Kirish 1 I bob. Xitoy tili grammatik terminologiyasining shakillanishi 1


Download 184.19 Kb.
bet13/20
Sana25.06.2023
Hajmi184.19 Kb.
#1654795
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   20
Bog'liq
xitoy tili grammatik terminologiyasi shakllanishi va taraqqiyoti

Birinchi guruh “女” (“汝”), “尔”, “若” bu 3 ta olmosh gapda ega, to‘ldiruvchi va aniqlovchi vazifasida kelishi mumkin.
(1) 居 , 吾 语 。 Jū wú yǔ nǚ. – (Sen) Biroz o‘tirib tur, men senga hammasini gapirib beraman. («Lunyuy» “Yangxo” bo‘limi)
Birinchi gapda 女 olmoshi “ 语 ” (gapirib bermoq fe’l)ning
to‘ldiruvchisi bo‘lib kelgan, tarjimasi – “senga”43.
虽长大, 好带刀剑, 中情怯耳。Ruò suī zhǎng dà, hǎo dài dāojiàn, zhōng qíng qiè ěr. – Garchand sen bo‘ying baland, qaddi-qomating kelishgan yigit bo‘lsang-da, o‘zing bilan doim qurol olib yurasan, aslida sen qo‘rqoqsan. («Tarixnoma» “Inxou tarjimai holi” bo‘limi)
Ikkinchi gapdagi 若 olmoshi ham gapda ega vazifasini bajarib, “sen” tarzida tarjima qilinadi.
Ikkinchi guruh “乃, “ 而olmoshlari gapda asosan aniqlovchi, ba’zi paytlarda ega vazifasini bajargan, to‘ldiruvchi bo‘lolmagan.
若归,试私从容问父。Ruò guī,shì sī cóngróng wèn ér fù. – Sen uyga qaytgach, bu haqda sekin otangdan so‘rab ko‘r. («Tarixnoma» “Sao Syanggo tarjimai holi” bo‘limi)
Uchinchi gapda 而 “ 父 ” (ota, ot so‘z tur.) dan oldin kelib, aniqlovchi vazifasini bajargan. Tarjimasi – “sening”.
Uchinchi shaxs kishilik olmoshlari. Qadimgi xitoy tilida uchinchi shaxs olmoshlaridan ko‘pincha quyidagilar ishlatilgan44:

  1. “其” qí;




  1. “之” zhī;

  2. “厥” jué;




  1. “彼” bǐ.



Kishilik olmoshlarning ko‘plik shakli Zamonaviy xitoy tilida kishilik olmoshlarining birlik va ko‘plik shakllari mavjud va ular shakl jihatidan har xil:

  1. birlik shakli: 我 wǒ, 你 nǐ, 他 tā;




  1. ko‘plik shakli: 我们wǒmen, 你们nǐmen, 他们tāmen.

Qadimgi xitoy tilida esa kishilik olmoshlarining birlik va ko‘plik shakllari farqlanmagan. U holda ko‘plik va birlikdagi ma’noni qanday ajratish mumkin degan savol tug‘iladi. Buning ikki yo‘li bor:




    1. Download 184.19 Kb.

      Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   20




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling