Kirish. Avtomobilning ishonchliligi va uzoq muddatgacha ishlashga yaroqliligiga oid asosiy atamalar va tushunchalar

Mashg‘ulotni yakunlash. 3.1. Mavzu bo‘yicha yakun qiladi, qilingan ishlarni kelgusida kasbiy faoliyatlarida ahamiyatga ega ekanligi muhimligiga O‘quvchilar e’tiborini qaratadi. 3.2.Uyga vazifa berish.(7- ilova) 3.3..Ushbu mavzuning kelgusi kasbiy faoliyatidagi ahamiyatini belgilaydi. Faol ishtirok etgan o’quvchilarni rag’batlantiradi.

Savol beradilar. Eshitadi, aniqlashtiradi. Topshiriqni yozib oladi.

I
Mavzu: Osmalarning vazifasi va turlari. Mustaqil va nomustaqil osmalarning tuzilishi.
Reja.

1. 
   Osmalarning vazifasi va turlari.
   
2. 
   Mustaqil va nomustaqil osmalarning tuzilishi.
   

lova-№1

Ilova-№2

Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar

Osma,Avtomobil ,4taktli dvigatel, agregat, tizim, mexanizm, detal, dvigatel ,silindr, porshen,tushunchalari

Ilova-№3
Baxolash mezonlari

Og’zaki so’rov quyidagi mezonlar asosida baholanadi

t/r	Mazmuni	Ballar
1	Mavzu to’liq ,asosiy fikr va tushunchalar to’la qonli o’zlashtirilishiga erishilsa	5
2	Mavzu asosan,asosiy fikr va tushunchalar qisman o’zlashtirilishiga erishilsa	4
3	Mavzu qisman o’zlashtirilishiga erishilsa	3
4	Mavzuning ba’zi elementlarini o’zlashtirilishiga erishilsa	2
5	Mavzuning o’zlashtirilishi yuqoridagi talablar darajasida bo’lmasa	1

Ilova-№4

Tezkor savollar.
1. Ko‘priklarning vazifasi va turlari nimalardan iborat?
2. Bo‘linadigan va bo‘linmaydigan oldingi boshqariluvchi ko‘priklarning tuzilishini aytib bering.

Ilova-№5

Ilova-№6
Avtomobillarning osmasi yo’naltiruvchi (elastik) va so’ndiruvchi qismlardan tashkil topgan bo’lib, ular yordamida rama yoki kuzov bilan ko’priklar yoki g’ildiraklar bevosita birlashtiriladi.
Osmalar avtomobilning ko’tarib yuruvchi tarmog’i va ko’priklar o’rtasida elastik aloqani uzviy ravishda ta’minlab, g’ildiraklar va u bilan bog’langan tarmoqqa tushadigan o’zgaruvchan yuklanishlarni kamaytiradi, avtomobilning tebranishini so’ndiradi, shuningdek harakat davomida avtomobil kuzovining xolatini ravonlashtirib turadi. Ma’lumki, avtomobil notekis yo’llarda yurganda yoki har xil tezlikda harakatlanganda g’ildirak orqali kuzovga turtki va siltov kuchlari uzatiladi. Bu salbiy kuchlarni yumshatish maqsadida osmada shakli yoki xajmi o’zgarishi yoki o’zgartirish mumkin bo’lgan elastik deformatsiyalanuvchi qismlardan foydalaniladi. Elastik qismli tuzilma sifatida varaqali ressora, spiralsimon prujina, buralishga ishlovchi torsion o’zak ishlatiladi. Avtomobil osmasiga taaluqli elastik qurilma avtomobil vazni ta’sirida vujudga kelgan o’zgaruvchan yuklanishlarni yengillashtiradi.
Avtomobil notekis yo’lda yurganda prujina 10 siqilib, g’ildirakdan kuzovga o’tadigan turtkilarni yumshatadi. Prujina kerilganda kuzovni tebratadi va bu tebranishlar muttasil ravishda a martizator 3 yordamida so’ndiriladi.
Amortizator korpusi suyuqlik bilan to’ldirilgan bo’lib, korpusning balka qismi 2 sharnirli qilib birlashtiriladi. Kuzov va g’ildirak 1 tebranganda amortizator porsheni 4 ilgarilama va qaytma harakatlanib, korpus ichidagi suyuqlikni bir bo’shliqdan ikkinchi bo’shliqqa klapanlar 5, 6 orqali xaydash hisobiga tebranishlarni so’ndiradi. Avtomobilni yuritish uchunyetakchi g’ildiraklarga keltirilgan burovchi moment M_bur ta’sirida ramaga P_m tortish ukchi uzatiladi va avtomobil harakatga keladi. ramaga P_t tortish kuchini bevosita uzatib turuvchi richag 9 avtomobil osmaning yo’naltiruvchi tuzilmasi deb ataladi. Yo’naltiruvchi tuzilmaning ishlash tavsifiga qarab, osmalar nomustaqil va mustaqil turlaga bo’linadi.
Mustaqil osmada har bir g‘ildirak kuzov yoki ramaga alohida o‘rnatilgan bo‘lib, ularning turtki va silkinishi ikkinchisiga dahli bo‘lmaydi. Orqa osmaning tasviriy chizmasi 1-rasmda ko‘rsatilgan.