Kirish I. Bob. Sanoat korxonalarida innovatsion faolyat samardorligini oshirish mexanizimi

1.3. Zamonaviy strategiyalarni rejalashtirishda foydalaniladigan
Modeliar.
Zamonaviy strategiyalarni rejalashtirishda foydalaniladigan bir necha modeldan biri BCG ma'lumotlar matritsasi bo'lishi mumkin. Bu model korporativ moliya bilan shug'ullanuvchi kompaniyalar uchun strategik rejalashtirishda keng foydalaniladi. BCG ma'lumotlar matritsasi, kompaniyaning tovarlar va xizmatlarning bozor bo'linmalarida o'z holatini, potentsialini va muhimligini tahlil qilishda yordam beradi.
BCG ma'lumotlar matritsasi ikki o'xshash o'qishga asoslangan bo'lib, har biri bozor bo'linmasining tovarlarlarining bo'zor ulushi (bo'zor paytida xaridorga qanday aks etishi) va bo'zor paytida sotilganligini (sotishlar miqdori) hisobga oladi. Shu bilan birga, har bir bozor bo'linmasi uchun tovarning strategik muhimligini aks ettiradigan indekslarni o'z ichiga oladi.
BCG ma'lumotlar matritsasida besh asosiy tovarlarlar bo
Yulduzcha: Bu bozor bo'linmasi yuqori darajada tez rivojlangan bozor bo'linmasidir. Bu tovarlar xavfsiz, kuchli va tinglash imkoniyatlari yuqori bo'lganligi uchun katta darajada daromad olib borishi mumkin. Bu bozor bo'linmasi kompaniya uchun muhim daromad manbai bo'lishi uchun strategik ehtiyojlar tarkibiga kiradi.
Savdo yulduzi: Bu bozor bo'linmasi tez rivojlanib, kattalashtirilayotgan bozor bo'linmasidir. Uning rivojlanish darajasi va bozor ulushi yuqori bo'lganligi uchun uning strategik ehtiyojlarini qondirishga qaratilishi kerak. Buning uchun sarmoyadorlik va marketing imkoniyatlari vaqt va mablag' talab etadi.
Savdo chorrahasi: Bu bozor bo'linmasi tez rivojlanadigan bozor bo'linmasidir, ammo yulduzcha va savdo yulduzi darajalariga taqsimlanadi. Bu tovarlar bo'zor paytida kuchli bo'lib, katta sotiladiganlikka ega bo'lishi mumkin, lekin ulardan kelib chiqadigan daromad miqdori va strategik ehtiyojlar orta darajada bo'ladi.
Chora-kavkaz yulduzi: Bu bozor bo'linmasi tez rivojlanadigan, ammo tez sunadigandir.
Yolg'izlik: Bu bozor bo'linmasi bozor ulushi va rivojlanish darajasi kam bo'lgan bozor bo'linmasidir. Bu tovarlar qisqa muddat ichida o'rnatilgan bo'lib, tezda ishlab chiqarilishi va sotilishi mumkin. Bunday bozor bo'linmasiga sarmoyadorlik qo'yish va marketing kam mablag' talab etadi.
BCG ma'lumotlar matritsasidagi har bir bozor bo'linmasi uchun qo'llaniladigan strategiya o'zgartiriladi. Yulduzcha bozor bo'linmasi uchun, kompaniya rivojlanishni saqlab qolish uchun investitsiyalarni oshirish va bozor ulushini yuqoriga chiqarishga harakat qilishi mumkin. Savdo yulduzi bozor bo'linmasi uchun, kompaniya bozor ulushini saqlab qolish uchun investitsiyalarni davom ettirish, sotishlar va marketing faoliyatini kuchaytirish kerak.
Savdo chorrahasi bozor bo'linmasi uchun, kompaniya sotishlarni oshirish uchun strategiyalar ishlab chiqarishi, bozor bo'linmasining rivojlanishini yuqoriga ko'tarish uchun marketing va reklama faoliyatini intensivlashtirish kerak. Chora-kavkaz yulduzi bozor bo'linmasi uchun, kompaniya xizmat sifatini yaxshilash, sarmoyadorlikni oshirish va bozor bo'linmasining ulushini oshirishga qaratilgan strategiyalar ustida ishlash kerak.
Yolg'izlik bozor bo'linmasi uchun, kompaniya bu bozor bo'linmasidagi tovarlar miqdorini kamaytirish, xarajatlarni kengaytirish va xizmatni raqobatbardoshlik va sifatni yuqorilashga qaratilgan strategiyalar orqali takomillashtirish kerak.
BCG ma'lumotlar matritsasi kompaniyalar uchun boshqalarida ham strategik rejalashtirish modellaridan foydalanish mumkin, masalan, GE-McKinsey portfelyo matritsasi, Ansoffning tovar va bozor kengaytirish strategiyalari, SWOT tahlili, PESTEL analizi va boshqalar. Strategik rejalashtirishda foydalaniladigan modelni tanlashda kompaniyaning maqsadlari, mavjud holati va bozor sharoitlari kritik ahamiyatga ega bo'ladi.
BCG ma'lumotlar matritsasini tuzish uchun quyidagi bosqichlarni amalga oshirishingiz mumkin:

Bozor bo'linmalarni aniqlash: Kompaniyaning hozirgi bozor bo'linmalari va uni tashkil etadigan tovarlar va xizmatlar asosida bozor paytida sotilganlik va bozor ulushi ma'lumotlarini to'plash kerak. Bu ma'lumotlar kompaniya ichidagi bozor bo'linmalarini aniqlash uchun asosiy ko'rsatkichlar bo'ladi.

Ma'lumotlar matritsasini tashkil etish: Tovarlar va xizmatlar bo'yicha o'zgaruvchan ma'lumotlar matritsasini tashkil etish kerak. Bu matritsada barcha bozor bo'linmalari uchun sotishlar miqdori (X o'qish) va bozor ulushi (Y o'qish) ma'lumotlarini o'z ichiga olasiz.
Bozor bo'linmalarni joylashtirish: Olingan ma'lumotlar asosida har bir bozor bo'linmasini ma'lumotlar matritsasi davrida joylashtiring. Sotishlar miqdori (X o'qish) bo'yicha y o'qishiga qarshi bo'lib, bozor ulushi (Y o'qish) bo'yicha x o'qishini joylasht
Bozor bo'linmalarni tagrov etish: Joylashtirilgan nuqtalarni ko'rsatib, har bir bozor bo'linmasini bir necha guruhlarga bo'ling. Bunday guruhlar kompaniyaning bozor bo'lmasligi holatini ifodalaydi: yulduz (yulduz), savdo yulduzi (naqd sigir), savdo chorraxasi (savol belgisi), yolgizlik (it) kabi.
Strategik qarorlar olish: Bozor bo'linmalarni guruhlarga bo'lish orqali, har bir guruh uchun strategiyalar o'rnating. Yulduzcha bozor bo'linmasi uchun rivojlanishni davom ettirish, savdo yulduzi bozor bo'linmasi uchun daromadni oshirish, savdo chorrahasi bozor bo'linmasi uchun bozor ulushini oshirish, yolg'izlik bozor bo'linmasi uchun rivojlanishni to'xtatish strategiyalarini belgilang.
Natijalarni baholash va rejalashtirish: Belgilangan strategiyalarni amalga oshirish va bir muharrirlik davrida natijalarni baholash. Boshqacha strategiyalar o'rnating va bir necha senariyalarni sinab ko'ring. Rejalashtirishni davom ettirish yoki o'zgartirish mumkin.