3.11-rasm. Neytral yorug‘lik filtri uchun filtrning o‘tkazuvchanlik koeffitsientining to‘lqin uzunlikka bog‘liqligi.
1.O‘ta kichik spektral kenglikka ega bo‘lgan to‘lqin uzunliklarni o‘tkazadigan yorug‘lik filtrlariga monoxromatik yorug‘lik filtrlari deyiladi. Yorug‘lik filtrlarining xususiyatlari qanday qonuniyatlar bilan bog‘liqligiga qarab bir nechta turga bo‘linadi. Jumladan absorbsion va interferension yorug‘lik filtrlari.
Absorbsion yorug‘lik filtrlari.
Absorbsion yorug‘lik filtrlarida kuzatiladigan qonuniyatlar yorug‘lik oqimining susayishi yoki yutilishi xisobiga amalga oshadi va ushbu yorug‘lik filtrlari amaliyotda keng qo‘llaniladi.
Yorug‘likning muhitlardan o‘tgandagi yutilish hodisasidan ma’lumki,
(1).
Ushbu formulada:
- yorug‘lik filtridan o‘tgan yorug‘lik oqimi bo‘lib, to‘lqin uzunlikka bog‘liq, ya’ni turli to‘lqin uzunlikdagi spektrlarni turlicha o‘tkazadi.
- yorug‘lik filtriga tushgan yorug‘lik oqimi.
- filtrdan o‘tgan yorug‘lik oqimining yutilish koeffitsienti. Bu koeffitsient xam ga bog‘liq.
- yorug‘lik filtrining qalinligi.
“minus” ishora nimani xarakterlaydi? degan savol bilan talabalarga murojaat qilinadi.
U xolda yorug‘lik filtrining o‘tkazuvchanlik koeffitsienti quyidagi tenglama orqali aniqlanadi.
(2)
Ushbu formuladagi -yorug‘lik filtrining sirtidan qaytgan yorug‘likning miqdorini xarakterlovchi qaytish koeffitsienti deyiladi.
Agar absorbsion yorug‘lik filtriga yorug‘lik nuri turli burchak ostida tushsa, u xolda bu yorug‘lik nurini mos ravishda turlicha susaytiradi.
Faraz qilaylik, absorbsion yorug‘lik filtriga yorug‘lik nuri burchak bilan tushayotgan bo‘lsin. U xolda o‘tkazuvchanlik koeffitsientining nisbiy o‘zgarishi quyidagi tenglama orqali aniqlanadi:
(3)
Absorbsion yorug‘lik filtrining sindirish ko‘rsatkichi bo‘lsin, absorbsion yorug‘lik filtriga tushayotgan yorug‘likning tushish burchagi bo‘lsin. ga teng bo‘lsin, u xolda (3) formulaga asosan
Ayrim absorbsion yorug‘lik filtrlarining xarakteristikalari bilan tanishamiz (3.12-rasm).
Do'stlaringiz bilan baham: |
