Bevosita sivilizatsiya nazariyalari haqida so‘z yuritadigan bo‘lsak, bu nazariyalarning ikkita turi mavjud: a) sivilizatsiyaning bosqichma-bosqich nazariyalari; b) mahalliy sivilizatsiya nazariyalari. Bosqichma - bosqich rivojlanish nazariyalari sivilizatsiyani insoniyat jadal taraqqiyotining umumiy jarayoni sifatida o‘rganadi. Bu taraqqiyot jarayonida ma’lum bosqichlar ajratiladi. Mazkur nazariyaning tarafdorlari fanda ilgari hukm surgan formatsiyalar nazariyasi o‘rniga madaniyat degan yangi mezonni kiritib bu nazariyani rivojlantirishga harakat qiladilar. Ijtimoiy - iqtisodiy formatsiyalar o‘rniga ijtimoiy - madaniy sivilizatsiyalar qo‘yilmoqda. - Bevosita sivilizatsiya nazariyalari haqida so‘z yuritadigan bo‘lsak, bu nazariyalarning ikkita turi mavjud: a) sivilizatsiyaning bosqichma-bosqich nazariyalari; b) mahalliy sivilizatsiya nazariyalari. Bosqichma - bosqich rivojlanish nazariyalari sivilizatsiyani insoniyat jadal taraqqiyotining umumiy jarayoni sifatida o‘rganadi. Bu taraqqiyot jarayonida ma’lum bosqichlar ajratiladi. Mazkur nazariyaning tarafdorlari fanda ilgari hukm surgan formatsiyalar nazariyasi o‘rniga madaniyat degan yangi mezonni kiritib bu nazariyani rivojlantirishga harakat qiladilar. Ijtimoiy - iqtisodiy formatsiyalar o‘rniga ijtimoiy - madaniy sivilizatsiyalar qo‘yilmoqda.
- Kishilik jamiyati rivojlanishi va taraqqiyoti bosqichlari faqat madaniyat va ayrim xalqlarning mentaliteti bilangina belgilanmaydi. Madaniyat — mohiyat e’tibori bilan hosila, inson ijodining mahsuli, ijtimoiy tizimda ba’zan odamlarning xulq-atvorini belgilovchi o‘rin tutib, ijtimoiy hayot belgisidir. Ayrim hollarda madaniyat ijtimoiy hayotning ob’ektiv qonuniyatlarini belgilab beradi-ki, ayrim tadqiqotchilar bu jarayonni e’tirof etmaydilar.
Do'stlaringiz bilan baham: |
