Ikkinchi davr. Birlamchi sivilizatsiyalar ikkilamchi sivilizatsiyalarning mustaqillikka intilishiga ko‘pincha to‘sqinlik qilib kelgan. Ular muttasil kengayishga intilib o‘z atrofida juda ko‘p aholini, ba’zan bir nechta mahalliy sivilizatsiyalarni birlashtirgan. Natijada jamiyat boshqaruvini nazorat qiluvchi davlat tuzilimalari va jahon dinlari shaklidagi mafkura paydo bo‘lgan. SHu tariqa sivilizatsiyalarning taraqqiyotida ikkinchi davr boshlanadi. Bu jarayon O‘rta Osiyoda mil.avv. VIII-VI asrlarda, Hindistonda mil.avv. IV-III asrlarda, Xitoyda mil.avv. III-II asrlarda, Yevropada milodga yaqin davrlarda, Janubiy Amerikada XV asrda pishib yetilgan edi. - Ikkinchi davr. Birlamchi sivilizatsiyalar ikkilamchi sivilizatsiyalarning mustaqillikka intilishiga ko‘pincha to‘sqinlik qilib kelgan. Ular muttasil kengayishga intilib o‘z atrofida juda ko‘p aholini, ba’zan bir nechta mahalliy sivilizatsiyalarni birlashtirgan. Natijada jamiyat boshqaruvini nazorat qiluvchi davlat tuzilimalari va jahon dinlari shaklidagi mafkura paydo bo‘lgan. SHu tariqa sivilizatsiyalarning taraqqiyotida ikkinchi davr boshlanadi. Bu jarayon O‘rta Osiyoda mil.avv. VIII-VI asrlarda, Hindistonda mil.avv. IV-III asrlarda, Xitoyda mil.avv. III-II asrlarda, Yevropada milodga yaqin davrlarda, Janubiy Amerikada XV asrda pishib yetilgan edi.
- Xullas, ijtimoiy-iqtisodiy tuzum tushunchasidan farqli o‘laroq, sivilizatsiya sotsiologik emas, balki muayyan tarixiy tushuncha bo‘lgani uchun sivilizatsiyalarning bir nechta turini ajratish mumkin:
- Etnik muhitda vujudga kelgan dastlabki sivilizatsiya;
- Tashqi ta’sirsiz, ichki sabablar tufayli paydo bo‘lgan birlamchi sivilizatsiyalar;
- Birlamchi sivilizatsiyalarning ma’lum etnik guruhlarga ijtimoiy-madaniy ta’siri hududida vujudga kelgan ikkilamchi sivilizatsiyalar;
- Mavjud sivilizatsiyalar yoki ularning qismlarining ijtimoiy-normativ ko‘rinishlarini sifat jihatidan qayta tuzish natijasida vujudga kelgan sivilizatsiyalar.
Eshov B. Sivilizatsiya tizimida ilk shaharlar. Toshkent, 2005. - Eshov B. Sivilizatsiya tizimida ilk shaharlar. Toshkent, 2005.
- Ostrovskiy A.V. Istoriya sivilizatsiy. Sankt-Peterburg. 2000
- YAkovets YU.V. Istoriya sivilizatsiy. M., 1997.
- YAspers K. “Smыsl i naznachenie istorii”. M., 1991.
- SHpengler O. “Zakat Evropы. Ocherki morfologii mirovoy istorii”. T.1., M., 1993.
Do'stlaringiz bilan baham: |
