Kirish Oedogonialesning o'ziga xos xususiyatlari

Kurs ishi mavzusi bo’yicha tadqiqot obyekti va predmeti. Asosiy tadqiqot obyektlari zamburug’lar dunyosi va ularga mansub bo’lgan vakillari. Zamburug’lar dunyosining umumiy tuzilishi, ko’payishi, foydali va zararli jihatlari hamda o’ziga xos belgilarini o’rganish.
Ishning amaliy ahamiyati. Zamburug’larni o’rganishda, avvalo, ularni qanday sharoitda va muhitda o’sishini aniqlash lozimdir. Zamburug’lar dunyosi vakillarining ichki va tashqi tuzilishi hamda ko’payishini o’rganish ko’lami foydali zamburug’larni foydali jihatlarini tushuntirib berishda amaliy ahamiyatga ega hisoblanadi.
Oedogonialesning o'ziga xos xususiyatlari:
Oedogoniales tartibi ( Oedogonium turidan kelib chiqqan ism ) butun dunyo bo'ylab tarqalgan, asosan turg'un yoki sokin chuchuk suvda yashaydigan kichik filamentli suv o'tlari guruhidir. Oedosonialea kasndari Ular uzunligi mikroskopikdan bir necha o'n santimetrgacha bo'lgan filamentli yosunlardir. Ular xarakterli hayot aylanishiga ega. Qarshilik sporasidan o'stirilgan unumdor tallilar haploid sporalarni (har bir xromosomaning faqat bitta nusxasiga ega) chiqaradi, ular bir uchida toj shaklidagi flagella tutamlari bo'ladi. Bu sporalar erkak yoki urg'ochi bo'lishi mumkin va ular suzgandan so'ng substratga bog'lanadi va haploid filamentli talli hosil qiladi. Ayol tallusi o'z hujayralarining bir qismini tuxumdonga aylantiradi, erkaklar esa harakatchan sporalar hosil qiladi. Bu sporlar tuxumdon tomonidan chiqarib yuborilgan kimyoviy moddalarni qidirib suzadi va unga etib borgach, tuxum hujayrasi devoriga yopishadi. Bu sporalar unib chiqadi va spermatozoidlarni hosil qiluvchi bir necha hujayradan iborat kichik filament hosil qiladi; tuxumdonning yonida chigariladi va uni urug'lantiradi, Urug'lantirilgandan so'ng, diploid zigota hosil bo'ladi (har bir xromosomaning ikkita nusxasi bilan) u qarshilik sporasi bo'lib xizmat qiladi, qalin devorlarga ega va suvsizlanishga bardosh bera oladi. Bu tsikllar har bir tur uchun o'zgaruvchan bo'lib, masalan, katta erkak tallusdan mobil sporalarni chiqarish natijasida hosil bo'lgan kichik erkak tallus ba'zan ota-ona erkak tallus kabi katta bo'ladi. Guruhning odatiy tsikli quyida sxematik tarzda ko'rsatilgan: va masalan, katta erkak tallusdan mobil sporalarni chiqarish natijasida hosil bo'lgan kich kaktallus bazan ota-ona erkak tallus kabi katta bo'ladi. Guruhning tsikli quyida sxematik tarzda ko'rsatilgan: va masalan, katta esdan mobil sporalarni chiqarish natijasidaerkak tallusdan mobil sporalami chiqarish natijasida hosil bo'lgan kichik erkak fallus ba'zan ota-ona erkak tallus kabi katta bo'ladi. Guruhning odatry tsikli quyida sxematik tarzda ko'rsatilgan: va masalan, katta erkak tallusdan mobil sporalarni chiqarish natijasida hosil bu'lgan kichik erkak tallus xabar ota-ona erkak tallus kabi katta bo'ladi, Guruhning odatiy tsikli quyida sxematik tarzda ko'rsatilgan: va masalan, katta erkak tallusdan mobil sporalarni chiqadi.
To'plamda mavjud Oedogoniales turlari:
Domen: Eukariota,
Qirollik: Plantae.
Filum: Chlorophyta.
Sinf: Xlorofitlar.
Buyurtma: Oedogoniales.
Oilasi Oedogoniaceae.
Jins
Bulbochaete
kichik
Turlari:
bulbochaete
Bulbochaete - ba'zi hujayralarida shaffof soch shaklidagi kengaytmalarga ega bo'lgan jins. bulbochaete minorBu ipsimon, bir oz tarvaqaylab ketgan tur bo'lib, odatdakichik o'lchamlari tufayli yalang'och ko'zga ko'rinmaydi, alohida erkak va urg'ochi shaxslar, erkaklar juda kichik, hujayralar kam. Yaxshi rivojlangan urg'ochi shaxslarning hujayralari 18-25 x 27-50 mikrometrga teng bo'lib,ko'proq yoki kamroq qisqa silindrsimon yoki bochka shaklida, ba'zi terminal hujayralari bilan yoki yo'q, ipsimon, ko'pincha rangsiz. Ayol tuxumhujayrasi tuxumsimon bo'lib, odatda tik bo'lib, ipning uchida joylashgan va ko'pincha tolasimon hujayra bilan qoplangan yoki ba'zan filament hujayralari orasida joylashgan. Oogoniy uzunlamasına tashqi chiziqlarga ega va 32-42 x 59-69 mikrometrga teng. U Evropa va Shimoliy Amerikada topilgan, shuning uchun uning tarqalishi deyarli butun dunyo bo'lishi mumkin. Sovuq yoki subtropik iqlimdagi suv havzalarida yashaydi, odatda boshqa o'simliklar yoki suv o'tlarida o'sadi. Bulbochaete minorga o 'xshash ko'plab turdagi Bulbochaete mavjud, ularni ajratish qiyin bo'lishi mumkin. Boshqa turlardan jinsiy tuzilmalarining xususiyatlariga ko'ra farqlanishi mumkin.
Bulbochaete minorning o'lik namunalari to yingan shakar eritmasida saqlanadi.
Z amburug'lar haqida siz bilmagan 10 fakt
1. Zamburug'larning xilma-xilligi borasida hanuzgacha bilimlarimiz chegaralangan bo'lib, ularning tur soni haqida 2017-yilgi ma'lumotda 2,2 min dan 3,8 min gacha yetishi mumkinligi aytiladi. Hozirgacha ularning atigi 120 000 turi tavsiflangan bo'lib, ularning 8000 dan ortiq turi o'simliklarga, 300 ga yaqin turi esa odamlarda turli xilda patogen xususiyatlarini namoyon qilishi aniqlangan.

2. Zamburug'larni tasniflashni ilk marotaba Kari Linney (1707-1778) boshlab bergan. U yaratgan zamburug'lar taksonomiyasini botanik-mikolog olim Kristian Hendrik Person (1761-1836) davom ettirib, ilk marotaba zamburug'larning ilmiy asosdagi sistemasini yaratdi, ko'plab urug' va turlarni fanga kiritdi. Shundan so'ng mikologiya faniga shved botanik-mikologi Elias Magnus Fris (1794-1878) kirib keldi. U zamburug'lar sistematikasini takomillashtirdi, zamburug'larga bag'ishlab bir nechta fundamental asarlar yozdi va natijada "mikologiya otasi" degan faxriy nomga ega bo'ldi. Hozirda zamburug'lar dunyosining 19 bo'lim, 79 sinfi

mavjud.
3. Zamburug'larni alohida mikologiya deb nomlanuvchi fan o'rganadi.Mikologiya so'zi yunoncha "mykes" - zamburug" va "logos" – fan so'zlaridan hosil qilingan. Ushbu terminni ilk marotaba lotin tilidagi ko'rinishini (mycologica) 1796-yilda Kristian Hendrik Person o'z kitoblarida qo'llagan. Uning hozirgi ko'rinishini esa 1824-yilda ingliz mikologi Robert Kay Grevill qo'llagan.
4. Zamburug'lar eukariot organizmlar bo'lib, ular hayvon ham, o'simlik ham emas. Hayvonlarga hujayrasida xloroplastlarining bo'lmasligi, geterotrof oziqlanishi va organik moddalardan energiya manbai sifatida foydalanishi bilan o'xshasa, o'simliklarga hujayra devori va vakuolalarining bo'lishi bilan o'xshaydi. Qirqquloq va yo'sinlarga o'xshab spora hosil qiladi. Yo'sinlar va suv o'tlari kabi hujayra yadrosidagi xromosomalari gaplod to'plamga ega.
5. Zamburug'lar ichida 71 turining biolyuminessensiya xususiyati mavjudligi aniqlangan, ya'ni ular o'zidan tunda turli rangda yog'du chiqara oladi. Ularga Mycena chlorophos, Mycena singeri, Omphalotus nidiformis kabilar misol bo'ladi.
6. Zamburug'lar juda ham chidamli organizmlar bo'lib, ular turli xil ekologik muhitda yashay olishlari bilan boshqa dunyo vakillaridan ajralib turadi, Ularni qurg'oqchil sahrolardan tortib to, yuqori sho'rlangan hududlarda, radioaktiv nurlanish mavjud bo'lgan joylarda va hatto okeanlarning tubida uchratish mumkin, Masalan, amfibiyalar populyatsiyasini keskin kamayib ketishiga sabab bo'luvchi parazit zamburug' - Batrachochytrium dendrobatidis hayotining ma'lum davrini to xo'jayin organizm paydo bo'lmaguncha suvda harakatchan zoospore ko'rinishida o'tkazad.
7. Zamburug'lar asosan gifa ko'rinishida o'sadi, lekin makroskopik vakillari mitselliy ko'rinishida o'sib, ularni oddiy qurollanmagan ko'z bilan ham bemalol ko'rish mumkin bo'ladi. Lekin ular shunday vakillari ham borki, ular favqulodda holatda yirk hajmda o'sadilar. Masalan, Armillaria solidipes zamburug'ining bitta koloniyasi doimiy o'sishi natijasida 900 ga maydonni ishg'ol qilgani, uning yoshi esa 9 ming yilga teng ekanligi aniqlangan.
8. O'simlik va hayvonlarning tosh qazilma topilmalaridan farqli ravishdazamburug'larning qazilma topilmalari nisbatan kam uchraydi. Ularning eng
dastlabki qazilma holdagi namunalari paleoproterozoy erasiga mansub bo'lib, ularning yoshi 2,4 mird yilga teng. Ushbu ko'p hujayrali dastlabki zamburug'lar bentos organizmlar bo'lib, suv ostida ipsimon ko'rinishda o'sgan. Kuni kecha esa paleontolog-mikolog olimlar bundan ham antiqa topilmaga duch kelishdi. Ular Kanadaning artktika qismida Ourasphaira giraldae deb nomlanuvch zamburug'ning toshga aylangan qoldig'ini topishdi. Topilmaning yoshi mlrd dan oshiq. Bu shundan dalolat beradiki zamburug'lar quruqlikda o'simliklardan avvalroq o'sgan.
9. Zamburug'lar boshqa olam vakillarining aksariyati bilan simbioz hosil qilishi bilan ham ajralib turadi. Ularning tabiatda mutualistik yoki antogonistik simbioz shakli ko'proq uchraydi. Yuksak o'simliklarning deyarli90 foizi zamburug'lar bilan mikoriza hosil qilishda ishtirok etadi. Olimlarning ta'kidlashlaricha yuksak o'simliklar va zamburug'larning mikoriza hosil qilish hodisasi juda qadimiy jarayon bo'lib, ayni vaqtda fanda 400 min yil avvalgi ana shunday simbioz ko'rinishining dalillari mavjud.
10. Zamburug'lar ichida zaharii vakillari mavjud tn'lih ishlar ishlah chiqargan zahar mikotoksin deb ataladi, Ular orasida anchadan beri ma'lum bo'lgan, o'ta zaharli amatoksin ishlab chiqaruvchi Amanita zamburug'lari mavjud bo'lib, ular odatda boshoqli ekinlarni zararlantiradi, shundayo'simliklar mahsulotlarni iste'mol qilgan odamlar orasida ergotizm deb nomlangan o'ta xavfli kasallik yuzaga keladi. Qadimda ergotizm epidemiya darajasigacha ko'tarilib, butun katta shaharlar aholisini qirib tashlashgacha borgani ma'lum.