Кишлок хужалик лаборатория 2018

 
 
 
 

---

3-Laboratoriya 
TUPROQDAGI CHIRINDI (GUMUS) NING UMUMIY MIQDORINI TYURIN 
USULIDA ANIQLASH. 
Tuproqdagi chirindi (gumus) ning umumiy miqdorini Tyurin usulida aniqlash. 
Chirindi miqdorini aniqlash ko`nikmasiga ega bo`lish. 
Bu usulda chirindi miqdorini aniqlash xuddi Đ.V.Tyurin usulidek bajariladi. Fakat 
kolbadagi aralashma 5minut kaynatilib sovutilgach(1,2,3,4 bandlar) va kolba og`zidagi 
voronkani ichki va tashki qismi yuvilib,yuvish suvlari kolbaga tushirilgach aralashma 
boshka(katta)kolbaga utkazilmaydi.Kolbadagi aralashma 50-60 ml gacha distillangan suv bilan 
suyultiriladi va unga indikator sifatida 4-5tomchi 0,2% li fenilantranil kislota eritmasidan 
kushiladi.Sungra aralashma rangi kizil-binafshadan yashil rangga utkunga kadar Mor tuzi bilan 
titrlanadi.Sof xrom eritmasini titrlashda xam fenilantranil kislotadan foydalaniladi.Chirindining 
umumiy miqdori Đ.V.Tyurin usulida foydalanilgan ifoda bwyicha topiladi.
TUPROQDAGĐ ASOSĐY OZUKA MODDALAR MĐQDORĐNĐ ANĐQLASh . 
 
Madaniy wsimliklarni ildiz orkali oziklanishini ta`minlovchi yagona manba`tuproq 
xisoblanadi.Shuning uchun xamwsimliklarning normal rivojlanishi,xosildorligi va xosil sifati
ularni ozuka moddalari bilan ta`minlanganlik darajasiga boglik.Lekin wsimliklarni ozuka 
moddalari bilan ta`minlanganligituproqdagi ozukani yalpi miqdori(zaxirasi) bilan emas balki 
ularni uzlashtirilishi mumkin bwlgan xarakatchan,suvda eriydigan miqdori bilan belgilanadi. 
tuproqni agrokimyoviy xossalarini urganishda asosantuproqdagi azot,fosfor va kaliyning 
xarakatchan xoldagi miqdorlari aniklanadi.Tuproq tarkibidagi ozuka moddalarining yalpi va 
xarakatchan miqdorlari turlituproqlarda turlicha bwlib,utuproqning minerologik tarkibi, 
chirindi(gumus)miqdori,sugorilish davri va madaniylashganlik darajasiga boglik xolda uzgarib 
boradi. 
tuproqdagi ozuka moddalari miqdorini aniqlash wsimliklarni ozuka moddalari bilan 
ta`minlanganlik darajasini xamda ugit meyorlarini belgilashda muxim axmiyatga ega.
TUPROQDAGĐ AZOT 
Azot wsimlik uchun zarur bwlgan asosiy oziq elementlaridan biri xisoblanadi.Tuproqdagi 
azotning asosiy qismi organik xolda bwlib, gumus(chirindi)va boshka organik moddalar 
tarkibiga kiradi. Lekin tuproqda nitrat kislotanig NaNO
3
, KNO
3
xamda ammoniyning
(NH
4
)
2
SO
4
singari tuzlari xolidagi mineral azot xam mavjud.Tuproqdagi mineral azotning 
miqdori yalpi azotning 2-3%ini tashkil etadi xolos.Bu tuzlar suvda oson eriydi va wsimliklar 
tomonidan tugridan-tugri uzlashtiriladi.Organik moddalar tarkibidagi azot esa ularni 
mikroorganizmlar tomonidan parchalanganidan keyingina xarakatchan xolga utadi.Shuning 
uchun xam turokdagi azotni xam yalpi miqdorini, xam uzlashtirilishi mumkin bwlgan 
xarakatchan 
qismi 
miqdorini 
aniqlash 
muxim 
axamiyatga 
ega.Tuproqdagi 
azotni 
yalpi(umumiy),xarakatchan miqdorini aniqlashning bir kator usullari mavjud,bular ichida 
kupchilik xollarda kullaniladigani K`el`dal` usuli xisoblanadi.