Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti telekommunikatsiya

TCP/IP modeli umumiy tasnifi: 
TCP/IP modeli, Internet Protocol Suite (IP Suite) deb ham ataladi, Internet tarmoqlari 
va protokollari uchun o'rganilgan bir tasniflash modelidir. Ushbu model asosan IPv4 va IPv6 
protokollari asosida ishlatiladi. Quyidagi tartibda TCP/IP modelining umumiy tasnifi 
keltiriladi: 
1. Tarmoq interfeysi qatlam (Network Interface Layer): Bu qatlam tarmoq interfeysi bilan 
bog'liqdir va fizikaviy qatlam va tashqi qatlamning bir qismini o'z ichiga oladi. Ushbu qatlam 
fizikaviy aloqalar, MAC manzillari va lokal tarmoq protokollarini, masalan, Ethernet 
protokolini o'z ichiga oladi. 
2. Internet qatlam (Internet Layer): Internet qatlamida ma'lumotlar IP (Internet Protocol) 
protokoli orqali yo'l topadi va manzillashadi. Bu qatlamning asosiy vazifasi paketlarni 
manzillash va yo'l yonaltishdir. IP qatlamida IPv4 yoki IPv6 manzillari ishlatiladi. 
3. Transport qatlam (Transport Layer): Transport qatlamida ma'lumotlar yuqori darajadagi 
xostlar orasida almashinuv qiladi. Ushbu qatlam TCP (Transmission Control Protocol) va 
UDP (User Datagram Protocol) protokollarini o'z ichiga oladi. TCP ma'lumotlarni xavfsiz 
va istiqbollaricha o'tkazishni ta'minlaydi, UDP esa xavfsizlikni kamaytirib, tezlik va ish 
samaradorligini oshiradi. 
4. Application qatlam (Application Layer): Ilmiy qatlam foydalanuvchilar bilan bog'lanishni 
ta'minlayan protokollar va xizmatlar to'plamini o'z ichiga oladi. Bu qatlam HTTP, FTP, 
SMTP, DNS, SSH, Telnet kabi protokollarni o'z ichiga oladi. Foydalanuvchi ilova va 
xizmatlar bu qatlamda ishlayadi.
TCP/IP modeli, Internet tarmoqlari uchun asosiy bo'lib, foydalanuvchilar, serverlar va 
tarmoq qurilmalari orasidagi muloqotni tashkil etishda ishlatiladi. Modelni tasniflashning bu 

---

tartibi tarmoq protokollarini tarkibiy qismlarga bo'lishga imkon beradi va Internet tizimining 
o'zaro aloqalarini osonlashtiradi.