Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti telekommunikatsiya

DNS tushunchasi va uning vazifalari 
DNS (Domain Name System), tarmoqda nomlar (domain nomlari) bilan IP 
manzillarini bog'lash va ularga olib borishni ta'minlaydigan tizimdir. DNS, 
foydalanuvchilarning nomlar bilan tizimga murojaat qilishini osonlashtiradi, chunki 
foydalanuvchilar ko'plab tarmoq resurslarini IP manzillari bilan eslab qolishini talab 
qilmaydi. 
DNS ning vazifalari quyidagilardan iborat: 
1. Nomlar manzillarga o'girish: DNS, foydalanuvchilar tomonidan kiritilgan nomlarni 
(masalan, www.example.com) IP manzillarga aylantiradi. Foydalanuvchilar brauzerda 
nomni kiritinganida, DNS serverlar nomni IP manzilga qo'yingan holda so'rov yuborishadi 
va so'rov javob sifatida nomning muvaffaqiyatli aylantirilgan IP manzilini qaytaradi. 
2. DNS manzillarining joylashtirilishi: DNS, aloqador nomlar va manzillar to'plamini (DNS 
zona) saqlaydi. DNS serverlar nom va manzillar registrylarini (DNS zone file) saqlab, 
so'rovga javob berishda foydalanadi. Bu registrylar, nomlarni va ularga oid ma'lumotlarni 
(masalan, MX rekordlari elektron pochtani topish uchun) o'z ichiga oladi. 
3. DNS yonaltiruvchilarining aniqlash: DNS, so'rovga javob berishda foydalanuvchiga 
yaqin yonaltiruvchilarni topishda ham ishlatiladi. DNS yonaltiruvchilari so'rovlarni o'z 
ichiga olib, javoblarni qaytaradi va foydalanuvchini so'rov berilgan manzilga yo'naltiradi. 
4. DNS yonaltiruvchi to'plamlarining tarqatishi: DNS yonaltiruvchilar to'plami (DNS server 
cluster) tarmoqda tarqatilgan bo'lishi mumkin. Bunday holatda, so'rovlarni qayta to'plamga 
yo'naltirish uchun DNS yonaltiruvchilar o'rtasida ma'lumot almashish (replication) amalga 
oshiriladi, shuningdek, yonaltiruvchilar orasidagi mahalliy tarmoq kirishlari tanlanadi. 
DNS, Internetda ma'lumot almashish va ishga tushirish jarayonlarini osonlashtiradi va 
nomlar bilan IP manzillarni bog'lashni ta'minlaydi. Bu, tarmoqda saytlarga murojaat qilish, 
elektron pochta jo'natish, serverlarga ulanish va boshqa tarmoq asosidagi xizmatlarning 
ishlashini osonlashtiradi.