Kompьyuter modellashtirish

9 – Mavzu: Eksperimentlarni rejalashtirish

Reja

1. 
   Tajribalar rejalashtirilishining ma’nosi va maqsadlari.
   
2. 
   Tajibalarni strategik ko`rinishda rejalashtirish elemenlari.
   
3. 
   Standart rejalar.
   
4. 
   Taktik rejalashtirish elementlari.
   

Immitatsion modellashtirishning umumuy xarakteristkasi.

Immitatsion modellashtirish, o`rganilayotgan tizimning, kirishning tasodifiy ta’sirlari va tashqi muhitni inobatga olgan xolda xatti-xarakatini va o`zaro xamkorligini immitatsiya qiluvchi qaysi birdir modellashtiruvchi algoritmni ko`rish va sinash jarayonini namoyon bo`lishidan iboratdir.

Immitatsion model umuman modellarning eng asosiy xususiyatiga egadir – u tajribaning ob’yekti bo`lishi mumkin, shunisi xam borki, eksperiment kompьyuter dasturi ko`rinishida keltirilgan model ustidan olib boriladi.
Immitatsion model tizimning diskret xolatlarining almashinuvining tasodifiy jarayonini aks ettiradi. Modelni kompьyuterda realizatsiya qilinayotgan paytda, tadqiqot predmeti sifatida o`rin olgan modellarning ko`rsatkichlari bo`yicha statistik ma’lumotlarni to`planishi amalga oshiriladi. Modellashtirish tugagandan so`ng to`plangan statistik ma’lumotlarga ishlov beriladi va modellashtirish natijalari tadqiqot qilinayotgan kattaliklarning to`plab olingan taqsimotlari ko`rinishida kelib chiqadilar.
Immitatsion modellar dasturlashning universal tillarining (Pascal, C, Fortran va b.) vositasi yordamida realizatsiya qilinishi mumkinligidir. Ular modellarning ishlab chiqilishi paytida deyarli cheksiz bo`lgan imkoniyatlarni taqdim etadilar. Ammo model dasturlashning universal tilida keltirilgan dasturlar ko`rinishida ko`pinchalikda tadqiqotchiga tushunarli bo`lmaydi. Axir tadqiqotchi konkret predmetli soxaning mutaxassisi qandaydir tilda dasturlashning barcha nozik tafsilotlarini bilishning keragi yo`q albatta. Shuning uchun modellashtirishning maxsuslashtirilgan tillari yaratilingan bo`lib, ular modelning barpo etilishini va modellashtirish natijalariga ishlov berilishlarini sezilarli darajada soddalashtiradilar va boshqa modellashtirishning eng keng tarqalganlaridan biri bo`lgan GPSS WORLD mazkur kursda ko`rib chiqilmoqda.
Immitatsion model deyarli xar qanday murakkab ko`rinishga ega bo`lgan ob’yekt keltirib berishi mumkindir. Bunda chegaralanishlar sifatida faqat bajaruvchining yetarli bo`lmagan malakasi va modelning adekvatligiga va natijaga o`ta aniqlik darajasida yetilishi lozimligining talablari xizmat qilishlari mumkindir. Bu esa katta xajmdan iborat bo`lgan statistik tanlanmalarning olinishi bilan bog`liqdir, bu xol o`z navbatida, modellar realizatsiyalarining katta sonini olinishi va binobarin yuqori samaradorlikga ega kompьyuterlarning bo`lishi lozimligiga olib keladi.
Agar analitik modelni murakkabligi modellashtiriladigan ob’yektning murakkablashgani 3.6 rasmda ko`rsatilganidek tezlanishli ravishda o`sib borsa, unda immitatsion modelning murakkabligi qandaydir S₀ pog`onadan boshlab unchalik axamiyatga ega bo`lmagan darajada o`sadi.