Kompyuter injiring 101-guruh

16. Virusga qarshi mudofaa tizimini yaratish . Virusga qarshi mudofaa tizimi tushunchasi.
Kompyuter virusi - internet orqali suzib yuradigan, kompyuter programmalarini yo'q qilib,ishlamay qolishiga sabab bo'ladigan dastur. Hozirgi kunda bu viruslarga qarshi Antiviruslar ishlab chiqarilgan. Viruslar haqida dastlabki ma’lumotlar amerikalik T. J. Raynning 1977-yilgi fantastik asarida uchraydi. Bu asarda 7000 kompyuter virusdan zararlanganligi haqida so’z boradi. Virus ham tuzilishiga ko’ra dastur, lekin zararli! Hozirda viruslar juda keng klassifikatsiya ega. Ular keng qamrovda faoliyat olib bormoqda. Masalan: Kasperskiy antivirusi 1,5 million virusni aniqlay oladi (2009-yil ma’lumoti). Dunyodagi birinchi virus dasturi 1988-yili Karnell Universiteti aspiranti Robert Moris(kichik) tomonidan Internet tarmog’iga joylashtirilgan. Bu virus o’z faoliyatini Unix operatsion tizimi xato-kamchiliklaridan g’arazli maqsadlarda foydalanish bilan amalga oshirgan. Robert Moris tuzgan virus juda katta ko’lamli zarar keltirdi. Robert moris esa uzoq muddatli qamoq jazosiga mahkum etildi, lekin uning nomi bir umrga tarixda qoldi.
Kompyuter virusi - EHM ning xavfli "dasturi". Kompyuter egasini ogoxlantirmay va uning istagiga qarshi uning dasturiga "joylashtiriladi" va zaryadlangan faylni navbatdagi qoʻyishda koʻpayadi. Kompyuter virusi kompyuterning risoladagi ish meʼyorini buzadi, maʼlumotlarni oʻchirib yuboradi, displey (monitor) ekranidagi tasvirni buzadi, hisoblash jarayonini sekinlashtiradi. Kompyuter virusi dasturini ishlab chiquvchilar 20-asr 80-yillari boshida AQShda paydo boʻldi, keyin dunyoning barcha mamlakatlariga tarqaldi. Kompyuter virusiga qarshi kurashish uchun maxsus dasturlar ishlab chiqiladi.
Qaror qabul qilish bosqichida parlament faol ishtirok etishi kerak. Buning ustiga xavfsizlik siyosati bo’yicha hujjat qonunchilarga yetib kelgach u “parlament mulki”ga aylanadi va uning taqdiri uchun deputatlar javobgar deb hisoblash mumkin. Loyihani shoshmasdan, mufassal o’rganib chiqish lozim. Hujjat ma’qul deb topilsa, parlament uni qabul qilish yoki uni o’zgartirishni talab qilish huquqiga ega. Aynan shu bosqichda qonunchilar ularga berilgan imkoniyatlardan to’liq foydalanishi kerak. Munozara va debatlarda nimalarni savolga tutish haqida sal avval aytib o’tgan edik. Qaror qabul qilish jarayonida parlament qo’lidagi eng asosiy qurol byudjetdir. (Qo’shimcha ma’lumot kitobning 6-qismida). Xavfsizlik sektori byudjetini parlament qo’mitalarida alohida muhokama qilish va uning har bir bandiga ovoz berish mumkin. Mamlakat mudofaasi bilan bog’liq rejalar va moliyaviy ehtiyojlar muhokamadan oldin belgilab olinadi. Xavfsizlik masalasiga bag’ishlangan debatlarni oshkora o’tkazib, omma e’tiborini jalb qilish ulkan ahamiyatga ega. Shunday ekan, parlamentdagi tinglov va muhokamalar oddiy fuqarolarga va ommaviy axborot vositalariga ochiq bo’lishi zarur.
Xavfsizlik bobida parlamentning roli qonun loyihasi va byudjetni ma’qullash bilan cheklanmaydi; audit va nazorat funksiyalarini ham to’liq ishga solish darkor.
Demokratik jamiyatlarda hukumat siyosiy qarorlarning qanchalik o’rinli ekanini chuqur baholash va natijani parlamentga taqdim etish uchun javobgardir. Qonunchilar ushbu hisobotda audit xulosalari va byudjetga doir aniq raqamlar keltirilganiga ishonch hosil qilgach, uni bafurja ko’rib chiqadi. Hisobot kechikkan taqdirda ham undagi ma’lumotlardan samarali foydalanish mumkin.