Ko‘p yillik sport tayyorgarligining tuzilishi. Qisqacha mazmuni

Ko‘p yillik tayyorgarlik bosqichida tayyorgarlik vositalarining nisbati.
Ko‘p yillik tayyorgarlik bosqichlarida vositalarning nisbati turlichadir. Bu ruhiyatning yoshga bog‘liq xususiyatlari va tananing moslashuvchanlik qobiliyatlari bilan bog‘liq. Bolalikda katta hajmdagi jismoniy faollik va bir xilda qo‘llaniladigan mashg‘ulot vositalari tez charchash va mashg‘ulotlarga qiziqishni yo‘qotishiga olib keladi. Biroq, “o‘zaro moslashish” mexanizmi bolalar va ommaviy toifadagi sportchilar uchun ishlaydi, musobaqa bilan bog‘liq bo‘lmagan har qanday harakat faolligi sport natijasini ko‘tarilishiga olib keladi. Shundan kelib chiqqan holda, ko‘p yillik mashg‘ulotlar jarayoni quyidagi tamoyilga asoslanishi kerak: boshlang‘ich bosqichlar organizmni katta jismoniy yuklamalarni ko‘tara olishiga tayyorlaydi, buning uchun UJT va YOJT dan foydalaniladi, sport mahorati oshgan sari MJT boshqa vositalarni siqib chiqara boshlaydi (34-jad.).
34-jadval.
Ko‘p yillik trenirovka jarayonida tayyorgarlik vositalarning taxminiy o‘zaro aloqasi (V.N.Platonov 2004).

Tayyorgarlik bosqichlari	Ishning yillik hajmi, soatda.	MJT %	YOJT %	UJT %
Dastlabki tayyorgarlik	100-200	5	45	50
Umumiy tayyorgarlikning bazali	350-500	15	50	35
Ixtisoslashtirilgan bazali tayyorgarlik	600-800	40	40	20
Shaxsiy imkoniyatlarni maksimal darajada amalga oshirish	900-1100	60	25	15
Natijalarni saqlab qolish	1200-1400	65	25	10

Izoh: MJT – maxsus jismoniy tayyorgarlik; YOJT – yordamchi jismoniy tayyorgarlik; UJT – umumiy jismoniy tayyorgarlik;
35-jadval.