Koreys tilshunosligi Koreys tilining xususiyatlari Koreys tili leksikasi
Areal (lot. areal - maydon) lingvistika
Download 34.18 Kb.
|
1DARS
Areal (lot. areal - maydon) lingvistika dunyodagi tillarning xaritasi, turli mamlakatlaming til tomonidan tavsifi, ayriin tillar va til guruhlari hamda sheva, Jahjalaming tarqalish doirasini o‘rganadi.
Tipologiya (grek. typos - iz, shakl, narnuna + togos - ta'limot) tillarm tipologik tasnif qilish tamoyillarini o'rganuvchi sohasi, Hozirda tilshunoslibung bu tarmog'i rivojlanmoqda. Tilshunoslikning barcha tarmoqlari, yo‘nahsh va bo‘limlari tilni har tomonlama chuqur o‘rganish bilan shug‘u!lanadi Demak, tilshunoslik fanining asosiy predmeti murakkab, muhim ijtimoiy hodisa sanalmish til bo'lib, tilning barcha qirralari, belgi* xususiyatlari, tarixiy taraqqiyoti shu fan tarmoqlari va sohalari tomonidan o‘rganiladi. Insonnmg nutqiy faohyati so 'zlashish, eshitish, sezish va o ‘qish kabi murakkab jarayonlarni ham o‘z ichiga oladi. Bu jarayonlar faqat tilshunoshkda emas, balki boshqa fanlarda ham o‘rganiladi, Shunga ko‘ra, mson tili mustaqil manba sifatida bir necha fanlaming predmetini tashkil etadi, Tilshunoslik til bo'yicha tadqiqot ishlari olib borganda boshqa fanlarning xulosalariga ham suyanadi va aksincha, barcha fanlar ham til materiallaridan foydalanadi. Bundan ko‘nnadiki, tilshunoslik deyarli barcha faniar bilan aloqada, hamkorlikda ish olib boradi. Til falsafa, psixologiya (ruhshunoslik), sotsiologiya, mantiq (togika) kabi fanlar tomonidan ham o‘rgani!adi. Tilni o‘rganishda ishtirok etadigan har bir fanning tilga nisbatan o‘z munosabati bor. Bu munosabat har bir fanning tilni qaysi tomoni yoki aspektini o‘rganishi bilan belgilanadi va ushbu fanning predmetini tashkil etadi. Tilshunoslik, ayniqsa, falsafa bilan chambarchas bogTiqdir. O‘tmishda tils'hunoslik ham falsafa fanining bir tannogT boTgan, keyinchalik mustaqil fan maqomini olgan. Falsafa tilshunoslikning metodologiyasmi belgilab beradi. U turli fanlar, jumladan, tilshunoslik uchun xarakterli boTgan tahlil tamoyillari va metodlarini tanlash hamda belgilashda yordam beradi Tilshunoslikning mantiq fani bilan aloqadorligi shundaki, til - fikr tfodalash quroli, fikr esa mantiq fanining o‘rganish manbaidir. Fikr va til o‘zaro bogTiq boTgani kabi grammatik va logik kategoriyalar ham o'zaro bogTiqdir. Tilshunoslik ruhshunoslik bilan ham uzviy bogTiqdir. Ruhshunoslik mson ruhiv (psixik) jarayonlarining qonuniyatlarini o‘rganadi, Insoning ruhiyati tilda, nutqda o'z ifodasini topadi. Til va ruh o‘rtasidagi masalalai psixolingvistikada o‘rganiladi Demak, psixolingvistika psixologiya bilan lingvistikaning sintezi sifatida yuzaga kelgan bo‘lib, nutqni qabu! etish, tilni egallash kabi masalalarni o‘rganadi Darhaqiqat, inson ma lum miqdordagi tajriba, qoidalar yordamida yangidan-yangi jumlalami yaratish qobiliyatiga ega, Psixolingvistika fanining asosiy maqsadlaridan biri ana shu qobiiiyatning tabiatmi va rivojlanish qonumyatlarini ilmiy o'rganishdir. Psixolingvistika til birliklaridan nutqiy jarayonda foydalanish va ularda shaxsning xususiyatlari, ruhiyati va tafakkuri, xarakteri va kayfiyati bilan bog'liq ma'no, tushuncha ifodalanishi kabi masalalami o'rganadi. Shuningdek, tilshunoslik tarix, arxeologiya, adabiyotshunoslik kabi ijtimoiy, fiziologiya, fizika, kibernetika, matematika kabi tabiiy, aniq fanlar bilan ham bog'liq. Siz o‘rganishni boshlayotgan «Tilshunoslik nazariyasi» lcursi tilshunoslik nazariyasi, umumiy tilshunoslik fanlarining alifbosi, debochasi, til haqidagi dastlabki ilmiy-nazariy, amaliy bilim beruvchi, tilshunoslikda qo‘llaniladigan asosiy ilmiy termin va tushunchalar bilan tanishtiruvchi fan bo‘lib, tilshunos-likning asosiy qismlarini va xususiy tilshunoslikda o‘rganiladigan masalalami o‘zlashtirish uchun nazariy asos beradi, sizni keyingi kurslarda o‘qitiladigan tiishunoslikning u yoki bu sohasiga oid fanlarga tayyorlaydi. Download 34.18 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling