Korxonaning yillik Ishlab chiqarish xarajatlari va maxsulot tannarxini hisoblash

Korxonaning yillik Ishlab chiqarish xarajatlari va maxsulot tannarxini hisoblash

1.Korxona ishlab chiqarish xarajatlarini tasniflash

2.Korxona ishlab chiqarish xarajatlari turlari
3.Yillik ishlab chiqarish harajatlari va mahsulot tannarxi
4. Xulosa
5. Foydalanilgan adabiyotlar


1.Korxona ishlab chiqarish xarajatlarini tasniflash
Xar bir korxona maxsulot ishlab chiqarish jarayoni bilan bog‘liq xarajatlarni amalga oshiradi. Maxsulot ishlab chiqarish jarayonida sarf kilingan moddiy resurslar (asosiy vositalar eskirishi, xomashyo va materiallar, yonilg‘i-moylash materiallari, extiyot qismlar va boshqalar) va jonli mexnat sarfi ishlab chiqarish xarajatlarini tashkil etadi.
Ishlab chiqarish xarajatlari korxonaga maxsulot ishlab chiqarish qanchaga tushishini ko‘rsatadi, ya’ni maxsulotning ishlab chiqarish tannarxini tashkil qiladi.
Korxonaning ishlab chiqarish, sotish va boshqa faoliyati natijasida yuzaga keladigan xarajatlarini kuyidagicha turkumlash mumkin:
1. Ishlab chiqarish jarayonidagi ishtirokiga ko‘ra:
- ishlab chiqarish xarajatlari;
- noishlab chiqarish xarajatlari.
2. Ishlab chiqarish resurslarining manbaiga ko‘ra:
- ichki xarajatlar;
- tashki xarajatlar.
3. Maxsulot ishlab chiqarish xajmining o‘zgarishiga nisbatan:
- doimiy xarajatlar;
- o‘zgaruvchan xarajatlar.
4. Maxsulot tannarxiga olib borilishi jixatidan:
- bevosita xarajatlar;
- bilvosita xarajatlar.
5. Korxonaning umumiy ishlab chiqarish, moliyaviy va boshqa faoliyati natijasida yuzaga keladigan:
- maxsulot tannarxiga kiritiladigan xarajatlar;
- davr xarajatlari;
- moliyaviy faoliyat bo‘yicha xarajatlar;
- favkulodda zararlar.
Ishlab chiqarish xarajatlari bevosita ishlab chiqarish jarayoni amalga oshirish bilan bog‘liq kuyidagi xarajatlardan tashkil topadi:
- bevosita moddiy xarajatlari;
- bevosita mexnatga xaq to‘lash xarajatlari;
- ishlab chiqarishga taallukli ustama xarajatlar.
Bevosita maxsulot ishlab chiqarish jarayoni bilan bog‘liq bo‘lmagan xarajat turlari noishlab chiqarish xarajatlari deb yuritiladi. Uning tarkibiga:
- maxsulotni sotish bilan bog‘liq xarajatlar;
- boshqaruv xarajatlari;
- boshqa operatsion xarajatlar va zararlar;
- favkulodda zararlar kiradi.
- tashki xarajatlar, o‘z maxsulotini ishlab chiqarish uchun zarur narsalarni o‘z ichiga oladi (xomashyo, yoqilg‘i, transport, aloka, solik to‘lovlari).
- ichki xarajatlar, binolar, asbob-uskunalar va boshqa sarflarning xammasini o‘z ichiga oladi.

Xarajatlarning tarkibiy tuzilishi, ishlab chiqarish omillari bilan bog‘liqligi doimiy va o‘zgaruvchan xarajatlarni paydo etadi.