Kovaklar konsentratsiyasi

1-rasm. Yarimo‘tkazgichlarda kontakt hodisalari

Rasmdan ko‘rinib turibdiki, р-n o‘tishda volt-larda ifodalanadigan kontakt potensiallar ^{farqiga U}_K ^_n ^p teng bo‘lgan potensial to‘siq yuzaga keladi. U_K kattaligi dastlabki yarim o‘tkazgich material ta’qiqlangan zona kengligi va kiritma kon-sentratsiyasiga bog‘liq bo‘ladi. Ko‘pgina р-n o‘tishlar kontakt potensiallar farqi: Ge uchun U_K  0,35 В, kremniy uchun esa = 0,7 V.
Р-n o‘tish kengligi l0 ^UK ga proporsional bo‘ladi va mkmning o‘nlik yoki birlik qismlarini tashkil etadi. Tor р-n o‘tish hosil qilish uchun katta kiritma konsentarsiyasi kiritiladi, l0 ni kattalashtirish uchun esa kichik kiritmalar konsentratsiyasi qo‘llaniladi.
U R

Р-n o‘tish toklari. Uⁱ  q energiyaga ega bo‘lgan ko‘pgina zaryad tashuvchilar
(6.1- rasmga qarang) р-n o‘tish orqali qo‘shni sohalarga diffuziya hisobiga r-n o‘tish maydoniga qarama – qarshi ravishda siljiydilar. Ular diffuziya tokini yuzaga keltiradilar. Asosiy zaryad tashuvchilarning р-n o‘tish orqali harakati bilan bir vaqtda, р-n o‘tish ular uchun tezlatuvchi bo‘lib ta’sir ko‘rsatayogan maydon ta’sirida asosiy bo‘lmagan zaryad tashuvchilar ham harakatlanadilar. Asosiy bo‘lmagan zaryad tashuchilar oqimi dreyf tokini yuzaga keltiradi. Tashqi maydon ta’sir ettirilmaganda dinamik muvozanat o‘rnatiladi, ya’ni diffuziya va dreyf toklarining absolyut qiymatlari teng bo‘ladi. Lekin diffuziya va dreyf toklari o‘zaro qarama – qarshi yo‘nalishda yo‘nalganligi uchun, p-n o‘tishdagi natijaviy tok nolga teng bo‘ladi.
Р-n o‘tish sig‘imi. Past chastotalarda р-n o‘tish toki faqat elektron – kovak o‘tishning aktiv qarshiliklari hamda yarim o‘tkazgichning р va n –sohalarining qarshiligi (p_B) bilan aniqlanadi. Yuqori chastotalarda p-n o‘tishning inersiyasi uning sig‘imi bilan aniqlanadi. Odatda r-n o‘tishning ikkita asosiy sig‘imi hisobga olinadi: diffuziya va to‘siq.
To‘g‘ri ulangan р-n o‘tishda qo‘shni sohalarga asosiy bo‘lmagan zaryad tashuvchilar injeksiyalanadi. Natijada р-n o‘tishning yupqa chegaralarida qiymati jihatidan teng lekin qaramaqarshi ishoraga ega bo‘lgan qo‘shimcha asosiy bo‘lmagan zaryad tashuvchilaр Qdiff yuzaga keladilar. Kuchlanish o‘zgarsa injeksiyalanayotgan zaryad tashuvchilar soni, demak zaryad ham o‘zgaradi. Berilayotgan kuchlanish ta’siridagi bunday o‘zgarish, kondensator qoplamalaridagi zaryad o‘zgarishiga aynan o‘xshaydi. Bazaga asosiy bo‘lmagan zaryad tashuvchilar diffuziya hisobiga tushganliklar sababli, bu sig‘im diffuziya sig‘imi deb ataladi va quyidagi ifodadan aniqlanadi