Криптографиянинг асосий тушунчалари ва тарихи

Хеш функциялар

Шифрлаш усуллари

Шифрлаш усуллари

Шифрлаш усуллари
Симметрик (битта) калитли
Асимметрик (иккита) калитли
Алмаштириш усуллари
Ўрин алмаштириш усуллари
Аналитик усуллари
Аддитив усуллар
Комбинацияланган усуллар
Ўзгартириш усули бўйича
Калит тури
бўйича

Шифрлаш синфлари

Шифрлаш
Қўлланиш соҳасига қараб
Чекли фойдаланувчили
Умумий фойдаланувчили
Шифрлаш алгоритми бўйича
Симметрик
Ўрнига қўйиш
Бир қийматли (бир алфавит)
Кўп қийматли (кўп алфавит)
Ўрин
алмаштириш
Композицияли
Детрминланган
Ассиметрик
Тасодифий
Комбинацияли
Хабардаги символлар сони, шифрлаш жараёни бўйича
Блокли
Симметрик алгоритмлар киради
Оқимли
Синхронлаш
Ўзини
синхронловчи

Криптографик акслантиришлар

Криптграфияда маълумотларни шифрлашда (дешифрлашда) икки турдаги акслантиришшлардан
фойдаланилади.

• ўрнига қўйиш (substitution) акслантириш,
• ўрин алмашиш (permutation) акслантириш.
• композицион акслантириш

Агар шифрлаш жараёнида очиқ маълумот

алфавити белгилари шифр маълумот алфавити белгиларига
алмаштирилса, бундай акслантиришга асосланган шифрлаш алгоритми ўрнига қўйиш шифрлаш синфига киради.
Агар шифрлаш жараёнида очиқ маълумот алфавити белгиларининг ўринлари алмаштирилса, бундай шифрлаш
алгоритми ўрин алмаштириш шифрлаш синфига киради.
Ўрин алмаштириш шифрлаш алгоритмларида очиқ маълумотни ташкил этувчи алфавит белгиларининг маъноси шифр маълумотда ҳам ўзгармасдан қолади.
Ўрнига қўйиш шифрлаш алгоритмларида шифрмаълумотни ташкил этувчи алфавит белгилари маъноси очиқ маълумотни ташкил этувчи алфавит белгиларининг маъноси билан бир ҳил бўлмайди.
Шифрлаш жараёнида ўрнига қўйиш ва ўрин алмаштириш акслантиришларининг комбинацияларидан
биргаликда фойдаланилса, бундай шифрлаш алгоритми композицион шифрлаш туркумига киради.
Демак, шифрлаш алгоритмлари акслантириш турларига қараб ўрнига қўйиш, ўрин алмаштириш ва композицион шифрлаш синфига бўлинади