Kur’ân-ı Kerîm’in yedi harf üzere (‘alā sab‘ati a ḥruf) indirildiğini bildiren
Download 0.51 Mb. Pdf ko'rish
|
S ZL KOMPOZ SYON, YAZILI KOMPOZ SYON VE YED HARF HAD S [#36855]-31230
|
Yasin DUTTON - Çev. Nazife Nihal İNCE
üstü olanın Hz. Peygamberin kalbine oradan da diline geçmesiyle zamana dahil olması da denebilir: ’Uyaranlardan olman için onu Ruh-u Emin kalbine indirdi, açık bir Arap lisanıyla’ (K. 26. 193-5). Fakat bunun gerçekleşmesi sıradan insan konuşmasının bazı özelliklerine bürünmesiyle mümkün olur: kendi dilleriyle - bu dilin bilhassa üst düzeyi de olsa- hitap edilir, onların aşina olduğu, muhtemelen birkaç sözcük hariç, lügat ve sözcükler kullanılır ve alıştıkları şiirin sözdiziminden ve söz varlığından tanıdıkları yapıları ihtiva eder. Öte taraftan, şiirle aynı dilsel özellikleri paylaşıyor olsa da aynı biçimi paylaşmaz: bir kafiye takip eden düzenli bir ölçüsü yoktur. Aynı şekilde mesaj da çok farklıdır ki onu okuyanın eylem ve davranışında yüce değerlere doğru bir değişme hasıl olur. Kur’an vahyedilmeye başladıktan kısa bir süre sonra yazılmaya başlamış- tır-hangi oranda olduğunu bilmiyoruz, fakat kaynaklarımız erken Mekke dö- neminde Kur’an’ın bazı bölümlerinin yazılı versiyonlarının bulunduğundan söz eder, Hz. Ömer’in, kız kardeşinin elinde bulduğu Taha suresi yazılı olan vesika ( ṣa ḥ īfa) ya da sahife gibi 124 . (Diğer taraftan kaynaklarımız Hz. Ebu onlara bilmek ve uyarınca davranmak istedikleri her şeyi ihtiva eden muazzam bir lütfun ihsan edildiği anlamına gelmez; aksine halkın ilahi kudret ve ilim tarafından kişisel ola- rak muhatap alınmış olma huzuru ve ümidi (hatta korkusu) içerisinde yaşadığı yeni bir varlık sahasına girdikleri anlamına gelir. Onu tanımlamaya ve tarif edilebilir bir boyuta düşürmeye yönelik yapılan bütün girişimlere rağmen Kur’andaki kitāb kendisini ısrarla etkili bir sembol ve alemlere Arap diliyle ve Arap peygamber vasıtasıyla hitap eden ilahi otorite makamı olarak görmeye devam ediyor’. Ayrıca bkz. Alan Jones, ‘Orality and Wri- ting in Arabia’, Encyclopaedia of the Qur’ān (Leiden and Boston: Brill, 2003), iii. özellikle s. 592-3: ‘Bu ve buna benzer pasajlar esas alındığında, bilhassa kitāb mubīn ibaresiyle birlikte […], kitāb kavramında ‘sahife’ anlamı yerine ‘ilahi mesaj’ anlamına çok açık bir işaretin bulunduğu konusunu tartışmak için iyi bir zemin olabilir. Allah Teālā ilahi mesajı peygamberine yazıyla iletmez. Av ḥ ā ‘akla getirmek, ilham etmek’ sözcüğünün kul- lanılması herhalde bunun en büyük göstergesidir. …Sözlü kültürün yazılı kültüre karşı sahip olduğu bu önceliğin inananları bir yöne doğru sürüklediğini, öte yandan çok doğal olan yazılı bir nüshaya sahip olma arzusunun ise ters yöne sürüklediğini söylemek hayal- perestlik olmasa gerek. Kur’an, ilahi kitabın sözlü -yazılının karşıtı- korunmasından yana olsa da İslam’ın erken dönemlerinden itibaren papirüslerin mevcudiyeti oldukça gelişmiş bir yazının varlığını gösterir. Bu kanıt, siyer kaynaklarında bulunan diğer materyallerle birlikte -Kur’an’ın kendisi dahil- fonetik işaretleriyle birlikte Arap yazısının erken İslami dönemde geliştiği teorisi ile uyumludur. Bu iki akım (kültürü sözlü olarak muhafaza etme, günlük işlerde ise yazıdan yararlanma) Arap yazısının iki dereceli gelişimine işaret eder: biri (Kufi yazı, yukarıda zikredildi) sözlü aktarım yapılan kültürün ve sahifelerin korunmasında hafızaya destek olan yazı, çok daha farklı olan diğeri ise günlük hayatın bir parçası olan vesikalarda kullanılan yazı’. Jones, ‘The Word Made Visible: Arabic Sc- ript and the Committing of the Qur’ān to Writing’ isimli çalışmada yine aynı argümanı kullanır, Chase F. Robinson (ed.), Texts, Documents and Artefacts: Islamic Studies in Ho- nour of D. S. Richards (Leiden/Boston: Brill, 2003), 1-16. 124 Bkz. İbn Hişām, al-Sīra al-nabaviyya (thk. Ṭ āhā ‘Abd al-Ra’ūf Sa‘d; Kahire: Mektebetü’l- Külliyāti’l-Ezheriyye, 3. baskı, 4cilt, 1398/1978), i. 295-6 [= Alfred Guillaume (çeviren), SÖZLÜ KOMPOZİSYON, YAZILI KOMPOZİSYON VE YEDİ HARF HADİSİ 367 Bekir döneminde Kur’an’ı ‘toplama’ kararının ‘Kur’an’ın büyük bir kısmının’ (kasīr min al-Qur’ān) onu bilenlerin savaşlarda ölmesi sonucu kaybolacağı endişesiyle alındığını haber verir ki bu Kur’an’ın büyük bir kısmının yazılı formdan ziyade hafızalarda korunduğuna işaret eder ve Kur’an’ın toplandığı kaynaklarından birinin ‘kişilerin kalpleri’ ( Download 0.51 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|