Kutish nazariyasi va tenglik nazariyasi o'rtasidagi farq Muallif: Charles Brown Yaratilish Sanasi: 4 Fevral 2021 Yangilanish Sanasi


Download 0.76 Mb.
bet10/25
Sana18.06.2023
Hajmi0.76 Mb.
#1555240
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   25
Bog'liq
IK1020-guruh kurs ishi

"16 asosiy istaklar" nazariyasi


6000 dan ortiq odamni qamrab olgan tadqiqotlardan boshlab, Reys 16 ta asosiy istaklar odamlarning deyarli barcha xatti-harakatlarini boshqarishini taklif qildi.[25] Ushbu modelda bizning harakatlarimizga turtki beradigan va shaxsiyatimizni aniqlaydigan asosiy istaklar quyidagilardan iborat:

  • Qabul qilish, tasdiqlash zarurati

  • Qiziqish, o'rganish zarurati

  • Ovqatlanish, oziq-ovqatga bo'lgan ehtiyoj

  • Oila, bolalarni tarbiyalash zarurati

  • Hurmat, o'z klani / etnik guruhining an'anaviy qadriyatlariga sodiq bo'lish zarurati

  • Idealizm, ijtimoiy adolat zarurligi

  • Mustaqillik, individuallikka bo'lgan ehtiyoj

  • Buyurtma, uyushgan, barqaror, taxmin qilinadigan muhitga bo'lgan ehtiyoj

  • Jismoniy faoliyat, jismoniy mashqlar zarurati

  • Quvvat, iroda ta'siriga bo'lgan ehtiyoj

  • Romantik, jinsiy aloqaga va go'zallikka bo'lgan ehtiyoj

  • Saqlash, yig'ish zarurati

  • Ijtimoiy aloqa, do'stlarga bo'lgan ehtiyoj (o'zaro munosabatlar)

  • Ijtimoiy holat, ijtimoiy mavqe / ehtiyojga bo'lgan ehtiyoj

  • Tinchlik, xavfsiz bo'lish zarurati

  • Qasos, zarba berish va raqobatlashish zarurati

Tabiiy nazariyalar


Tabiiy tizim odamlarning yuqori darajadagi ehtiyojlari borligini taxmin qiladi, bu esa odamlarga ishni yoqtirmaslik va faqat mukofotlar va jazolarga javob berishni taklif qiladigan oqilona nazariyaga ziddir.[26] Ga binoan Makgregorniki Nazariya Y, inson xulq-atvori ehtiyojlar iyerarxiyasini qondirishga asoslangan: fiziologik, xavfsizlik, ijtimoiy, ego va o'zini o'zi bajarish.[27]
Fiziologik ehtiyojlar eng past va eng muhim darajadir. Ushbu asosiy talablarga oziq-ovqat, dam olish, turar joy va jismoniy mashqlar kiradi. Fiziologik ehtiyojlar qondirilgandan so'ng, xodimlar diqqatni "xavf, tahdid va mahrumlikdan himoya" ni o'z ichiga olgan xavfsizlik ehtiyojlariga qaratishi mumkin.[27] Ammo, agar rahbariyat o'zboshimchalik bilan yoki xolisona ish bilan ta'minlash to'g'risida qaror qabul qilsa, u holda xodimning xavfsizlik talablari bajarilmaydi.
Ehtiyojlarning navbatdagi to'plami ijtimoiy, bu qabul qilish, qo'shilish, o'zaro do'stlik va muhabbat istagini anglatadi. Shunday qilib, boshqaruvning tabiiy tizimi yaqin mehnat jamoalari samarali bo'lishini taxmin qiladi. Shunga ko'ra, agar xodimning ijtimoiy ehtiyojlari qondirilmagan bo'lsa, unda u itoatsiz harakat qiladi.[27]
Egoistik ehtiyojlarning ikki turi mavjud, bu ehtiyojlarning ikkinchi darajali tartibi. Birinchi tur o'ziga ishonch, mustaqillik, yutuq, qobiliyat va bilimni o'z ichiga olgan o'z qadr-qimmatini anglatadi. Ehtiyojlarning ikkinchi turi obro'-e'tibor, maqom, e'tirof va hamkasblarning hurmati bilan bog'liq.[27] Egoistik ehtiyojlarni qondirish ancha qiyin.
Ehtiyojlarning eng yuqori tartibi - bu o'z-o'zini qondirish, shu jumladan o'z imkoniyatlarini to'liq anglash, o'z-o'zini rivojlantirish sohalari va ijod uchun imkoniyat. Bu odamlar ijodkorlikdan ko'ra odatiy va xavfsizlikni afzal ko'rishlarini nazarda tutadigan ratsional tizimdan farq qiladi.[26] Odamlar ushbu yuqori darajadagi ehtiyojlar haqida qayg'urmaydi deb taxmin qiladigan oqilona boshqaruv tizimidan farqli o'laroq, tabiiy tizim motivatsiya vositasi sifatida ushbu ehtiyojlarga asoslanadi.
Reduksionistik motivatsiya modeli muallifi Zigmund Freyd. Modelga ko'ra, fiziologik ehtiyojlar taranglikni kuchaytiradi va shu bilan odamni ushbu ehtiyojlarini qondirish orqali chiqish yo'lini izlashga majbur qiladi Ziegler, Daniel (1992). Shaxsiyat nazariyalari: asosiy taxminlar, tadqiqotlar va qo'llanmalar.

Download 0.76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   25




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling