L. N. Xalikova, U. R. Mavlonova
Download 1.33 Mb. Pdf ko'rish
|
44679-1
- Bu sahifa navigatsiya:
- Tavsiya etiladigan adabiyotlar
- Ma’muriyriy buyruqbozlik oqibatlari va tub islohatlar zaruriyati
Muhokama uchun savollar. 1. Jahon xo‘jaligi deganda nimani tushunamiz va u qachon vujudga kela boshlagan? 2. Xalqaro iqtisodiy integratsiya nima, uning ob’ektiv zaruriyati nimaga asoslanadi? 3. Solishtirma afzallik konqepqyasi, solishtirma harajatlar prinqipi nimani anglatadi? 4. "Ishlab chiqarish omillarinningg xalkaro taqsimoti" nazariyasining asoslari nima? 5. Xalqaro monopoliyalar (transmilliy koorporaqiya) nima? Ular to‘g‘risida qanday ta’limotlar mavjud? 6. Valyuta munosabatlarining mohiyati nima? Valyutaning elastik kursi qaysi omillarga bog‘liq? Tavsiya etiladigan adabiyotlar: 1. Karimov I.A.O‘zbekiston buyuk kelajak sari. T., O‘zbekiston, 1998. 2. Iqtisodiy ta’limotlar tarixi. T.,Fan ,1997 (14-bob, 346-370- betlar). 3. Lomakin P.K. Mirovaya ekonomika . M.,F. Yunit, 1998. 4. Mayburd Ye.M. Vvedeniye v istoriyu ekonomicheskoy misli. Ot prorokov do professorov. M. , Delo, 1996. 5. Makkonell K.R., Bryu S.L. Ekonomiks (v dvux tomax). M. Respublika,1992. 73 12-MAVZU: O‘ZBEKISTONDA MILLIY BOZOR IKTISODIYOTI SHAKLLANISHI VA RIVOJLANISHINING TAVSIFI Ma’muriyriy buyruqbozlik oqibatlari va tub islohatlar zaruriyati. O‘tish davri tavsifi va uning milliy xususiyatlari. Iqtisodiy islohatlarning milliy modeli va Yangi asr strategiyasi. Bozor iqtisodiyotiga o‘tish bosqichlariga oid qarashlar tahlili. Ma’muriyriy buyruqbozlik oqibatlari va tub islohatlar zaruriyati Insoniyat XXI asrga kelib, ma’muriy-buyrukbozlik iktisodiyotining moxiyatini chuqurrok anglash bilan bir katorda, uning asoratlariga barham berishga astoydil kirishganini namoyon ztmokda. Xususan, O'zbekiston Respublikasi uchun sobik mustabid tuzum merosi va soxta mafkuraning okibatlari kuyidagilarda uz aksini topishi Respublika Prezidenti, akademik I.Karimov asarlarida umumlashtirilgan: 1. Bir yoklama rivojlangan, murt, zaif iktisodiyotga asoslangan markazga karam yarim mustamlaka mamlakat. 2. Boy mineral xom ashyo resurslaridan nazoratsiz va ayovsiz foydalanishga hamda puxta yakka xukumronligiga asoslangan iktisodiy tizim. 3. Mahalliy xom ashyolarni kayta ishlash kuvvatlarini ibtidoiy darajadaligi, ishlab chikarishning texnologik asbob-uskuna va butlovchi kismlar, shuningdek yokilgi ta’minotida markazga karamlik. 4. Eng muxim ozik-ovkat mollari (un, shakar, gusht-sut mahsulotlari)va boshka xalk iste’moli mahsulotlarining chetdan keltirilishi. 5. Paxta xom ashyosi mahsulotlarining suv tekinga tashib keltirilishi, oltin, kimmatbaxo va rangli metallar, strategik ahamiltga ega materiallar narxini bozorida uta haridorgir bulgan boshka kimmatbaxo mahsulotlarni ishlab chikarish va sotishdan keladigan foydadan O'zbekiston xazinasiga tushmaslik. 6. Iktisodiy usish sur’atlari samaradorligi kursatkichlarining salbiy darajadaligi ortib borishi, moliya-pul tizimining butkul ishdan chikishi. 7. Xorijiy mamlakatlar bilan bevosita tashki iktisodiy alokalarning cheklanganligi. 8. Kishlok joylarda yashirin ishsizlik, shahar va kishlokdagi turmush darajalaridagi farqning ortib borishi. 9. O'zbekiston axrlisi turmush darajasi kursatkichlarining sobik SSSRdagi eng oxirgi urinlardan biriga tushib krlganligi. 10. Ekologik muammolarning keskinlashuvi, yer-suv resurslaridan ayovsiz foydalanish, yerlar shurlanishining ortishi, chul zonalarining kengayishi. Keltirilgan ma’lumotlar va dalillar asosida bozor munosabatlariga utish zaruriyati tufisida I.Karimov shunday degan: ...Bozorga utish mukarrar. Bu davr amri, ob’ektiv reallikdir. Ayni vaktda bozor fakat maksad emas, balki yangi kadriyatlarni shakllantirish, odamlar faoliyatining sifat jixatdan tubdan yukrri darajasiga erishish uslubi va vositasidir (Karimov I.A. O'zbekistoning uz Istikdol va tarkkiyot yuli. T., O'zbekistan, 1992, 44-bet). 9 9 A.Razzoqov va boshqalar. Iqtisodiy ta’limotlartarixi. Darsli. T.: Moliy -430b 74 Bozorga utish zaruriyati tashki va ichki omillardan ham kelib chikadi. Ma’muriy-buyruk bozlik tizimining eng muxim tayanchli okibatlaridan biri «sovet kishisi»ning shakllanishi hisoblanadi. Mazkur shaxs tafakkuri mafkuraviy karashlar, goyaviy kurashlar, chalgituvchi dalillar tuzogiga asir kilindi Tarakkiyotparvar insoniyat erishgan yutuqlardan bebaxra koldi. Keyinrok,, 1999 yilga kelib, O'zbekiston Prezidenti I.Karimov bu haqda ta’kidlaganidek: «Shunday ulkan saloxiyatga ega bulgan mamlakatni kamsitadigan ogar axvolga solib kuyib, u qonuniy haqdi ravishda uziga karashli bulgan mablagni markazdan dotatsiya sifatida surab, aytish mumkinki, yolvorib olishga majbur edi. Boz ustiga, noinsoniy g‘oya xukmron bulgan mustabid tizim uzining bor mafkuraviy kuchini, ommaviy axborot vositalarini, butun maorif tizimini ishga solib odamlar ongini keng mikyosda zaharlar edi. Ularning milliy va diniy tuygularini qupol ravishda kamsitar edi. Uz ona tilini, milliy an’ana va madaniyatini, Uz tarixini bilmaslik, kuplab odamlarning shaxsiy fojiasiga aylanib kolgan edi. Milliy uzlikni anglashga bulgan tabiiy intilish joxilona inkor etilardi.... ...Biz eski tizim uz urnini osonlikcha bushatib bermasligini, uning zaharli mafkurasi odamlar ongini tez va yengil uz ta’siri iskanjasidan chikarmasligini yetarli darajada uzimizga tassavvur kilishimiz hamda hisobga olishimiz zarur edi». 10 Bu holatlarni hisobga olgan xolda, O'zbekiston mustakillik davrida ma’muriy- buyrukbozlik iktisodiyotidan bozor munosabatlariga o‘tishni zarur deb topdi. Download 1.33 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling