L. N. Xalikova, U. R. Mavlonova

«Qiyosli ustunlik nazariyasi» 
Xalqaro mehnat taqsimotiga asoslangan holda, u qiyosli ustunlik nazariyasini 
yaratdi. Bu nazariyaning asosiy qoidasi shundan iboratki, har bir mamlakat o‘zining 
muayyan tovarni ishlab chiqarishga ketadigan harajatlari bilan uni sotib olishga 
ketadigan harajatlari o‘rtasidagi farqni hisobga olgan holda tashqi savdodan foyda 
ko‘radi. Muayyan tovarni ishlab chiqarish bir mamlakat uchun boshqa mamlakatlarga 
nisbatan qulayroq bo‘lishi mumkin. Qiyosiy ustunlik nazariyasiga ko‘ra mamlakatlar 
harajatlarni hisoga olgan holda u yoki bu mahsulotni ishlab chiqarishga 
ixtisoslashishi kerak. Bunda tabiiiy va iqlimiy faktorlar ham katta rol o‘ynaydi. 
Mazkur siyosat «fritrederlik» bo‘lib(erkin savdo siyosati), «proteksionizm»dan qat’iy 
farq qiladi.
Tayanch so‘z va iboralar: 
A.Smit, «Xalqlar boyligi», mehnat taqsimoti, «ko‘rinmas qo‘l», qiymatning 
mehnat nazariyasi, D.Rikardo, nisbiy afzallik tamoyili, differensial renta, ishlab 
chiqarishning uch asosiy omili, foydalilik, iqtisodiy leberalizm, ko‘rinmas qo‘l, asr 
stagnatsiyasi, renta.
 
Muhokama uchun savollar: 
1. S.Smitning «Odamlar boyligi…» asaridagi bosh g‘oya. 
2. A.Smitning iqtisodiy leberalizm konsepsiyasini tushuntiring. 
3. Qiymatning ikki konsepsiyasi. 
4. D.Rikardoning qiyosiy ustunlik nazariyasini tushuntirib Bering. 
5. ITlarga differensial renta tushunchasining kiritilishi. 
Tavsiya etiladigan adabiyotlar ro‘yxati: 
1. Karimov I.A. Tarixiy xotirasiz kelajak yo‘q. T., Sharq, 1998. 
2. Afanasev V.S. David Rikardo. M., Ekonomika, 1988. 
3. Smit A. Issledovaniye o prirode i prichinax bogatstva narodov M., 
Ekonomika, 1993. 
4. Iqtisodiy ta’limotlar tarixi. T., Fan, 1997. 
5. Razzoqov A. va boshq. Iqtisodiy ta’limotlar tarixi. Darslik. T., Moliya, 
2002. 167-224b. 
6. Islomov A. va boshq. Iqtisodiy ta’limotlar tarixi. O‘quv qo‘llanma. T., 
O‘zbekiston, 2003. 69-100b. 
 
 
 

---