L. N. Xalikova, U. R. Mavlonova
Download 1.33 Mb. Pdf ko'rish
|
44679-1
- Bu sahifa navigatsiya:
- Uchinchi boskichda
- Turtinchi boskichga
Ikkinchi boskichda urta va yirik yengil sanoat mashinasozlik, kurilish
materiallari ishlab chikarish soxasidagi 50 mingdan ortik korxonalar ochik turdagi aksiyadorlik jamiyatlariga (mexnat jamoasi — 25%, davlat — 26%, erkin sotuvda — 30%, aralash korxonalarga — 10%, harijiy investorlarga ~ 10%) aylantirildi. Bozor infratuzilmasi rivojlandi (birja, bank, xususiy sugurta kompaniyalari). Uchinchi boskichda esa eng yirik aksiya nazorat paketi davlat ixtiyorila boltan korxonalar (jami 3/46 ta) isloxati boshlan-di. Xususiylashtirilmaydiganlarning tarkibiy ruyxati Oliy Majlis va Vazirlar Maxkyamasi tomonidan belgilab berildi suvdan foydalanish ob’ektlari, miliyorativ tarmoklap, muzeylar, san epidemiya stansiyalari, strategik va harbiy ahamiyatga ega bulgan byudjetdan tashkari fondlar shular jumlasidandir. Turtinchi boskichga kelib xususiylashtirilgan ob’ektlardan byujdetga mablar tushurish, xususiylashtirilgan ob’ektlarga xorijiy investitsiyalarni jalb kilish, yangi mulkchilik munosabatlarining tulik faoliyati uchun sharoit yaratish hamda boshkaruv samaradorligini oshirish choralariga e’tibor ku-chaytirildi. Bu boskichda xususiylashtirishni guruxdashtirish soxasidagi vazifalar aniklashtirildi: - xususiylashtirishning mikdoriy kursatkichlaridan tarmokdarni chukur restrukturizatsiyalash hamda korxonalarni xususiylashtirishdan sung kuvvatlash; - tarmok va xududlardagi xususiyatlarni tulik hisobga olish uchun xususiylashtirish usullarini kengaytirish; 80 - xususiylashtiriladigan mulkni baxrlashning tender aso-sida sotish uchun takomillashtirish; - tadbirkorlikni faol kuvvatlash, sanatsiya va restrukturizatsiyalash protseduralarini amalga oshirish, zararga ishlayotgan korxonalarga barham berish. Mulkdorlar sinfini shakllantirish va tadbirkorlikni rivojlantirish bilan boglik, institutsional isloxatlar ham 4 boskichda tasniflanadi. Bunda ham tayyorlov bosqichiga aloxida e’tibor beriladi, ya’ni 1990-1991 yillarda mulkchilik hamda tadbirkorlik turrisidagi va boshka qonunlarning kabul kilinishi kayd etiladi. 1- boskich (1992-1994 yillar)da O'zbekistan Respublikasi Kon-stitutsiyasining kabul kilinishi, «Xususiy mulkchilik ximoyasini ta’minlash, tadbirkorlikni rivojlantirish» turrisidagi (yanvar 1994 yil), «Davlat mulkini boshkarish va tadbirkorlikni kullab-kuvvatlash davlat kumitasini tashkil etish to'g'risida»gi Prezident farmonlari muxim hujjat buldi. 2- boskich (1995-1996 yy.) Respublika Prezidentining xususiy tadbirkorlikni ragbatlantirish to'g'risidagi farmoni bilan boshlandi. Sobik. sovet respublikalari ichida birinchi marta xususiylashtirishdan tushgan mablagning 50%i kichik va urta biznesni rarbatlantirishga karatildi. Bu boskichda «Kichik va xususiy tadbirkorlikni rivojlintirish turrisida»gi (dekabr 1995 yil), «Aksiyadorlik jamiyatlari va aksiyadorlik huquqdarini ximoya kdlish turrisida»gi (aprel, 1996 yil) krnunlar kabul kilindi. Eng muximi haqikiy kup ukladli iktisodiyot shakillanishiga erishildi, nodavlat sektori mustaxkamlandi. Nodavlat sektorning ulushi milliy daromadda 69%ga yetdi. Salkam 6 mln. axrlida mulkdorlik hissasi vujudga keldi. 3- boskich (1997-1999) chet el sarmoyalarini jalb etish asosida xususiylashtirishning chukurlashtirilishi bilan tavsiflanadi. E’tibor kuprok xususiylashtirishning samaradorligiga karatildi. Kishlok xujaligida paychilik asosidagi shirkatlarga utish boshlandi. Mayda, kichik va urta biznesni kuvvatlashning kup boskichli tizimi shakllandi. Bular: 1. Davlat mulkini bshkarish va tadbirkorlikni kullab-kuvvatlash kumitasi va uning xududiy bulinmalari. 2. Tadbirkorlikning jamoat tashkilotlari (tovar ishlab chikaruvchilar va tadbirkorlar palatasi, dexkon va fermer xujaliklari assotsiatsiyasi, tadbirkor ayollar uyushmasi). 3. Moliya-kredit institutlari (Biznes fond, Dexkon va fermer xujaliklarini kuvvatlash fondi, Tadbirkorbank). 4. Sururta ta’minoti («Madad») va tadbirkor kadrlarni tayyorlash va axborot- maslaxat bilan kuvvatlash institutlari (biznes-inkubator va biznes-maktablar). 5. Xom ashyo va materiallar ta’minoti, shuningdek, tayyor mahsulot sotish infratuzilmalari (Uzulgurji birja savdo, Agrosanoat birja, Uzsavdomarkaz, mintakaviy va ixtisoslashgan bozorlar). Natijada jami huquqiy shaxslarning 89%i ki- chik va urta korxonalar (160 ming) egasiga aylandi. Kichik va urta korxonalar SOLIRI kishlok xujaligida — 27%, sanoatda — 12% ga yetdi. IV boskich (2000 yildan) iktisodiyotni erkinlashtiruv isloxatlarini chukurlashtirishdan keyin boshlandi. Tekshirishlarni ruyxatga olish kitobi joriy etildi. 81 180 mingdan ortik kichik va urta biznes sub’ektlari 2000 yil oxiriga kelib ruyxatdan utdi. Shundan 139,7 mingtasi mikrofirmalardan iborat. Shuni aytish mumkinki, milliy iktisodiyotimizning nazariy-ilmiy, o'quv-amaliy manbalari tobora kengaymokda. Bu esa, pirovardida yoshlarning malakali mutaxassis va tadbirkor bulib yetishishiga puxta zamin yaratadi. Chunki XXI asrdagi iktisodiyot tarakdiyoti va xalq farovonligining asosiy manbai har tomonlama kamol topgan shaxslar hisoblanadi. Bu Konfutsiyning «Eng katta sevinch ilm olishda va uni xayotga tatbik etishda», degan ukiti yangi asrda yanada tularok uz isbotini topmokda. Download 1.33 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling