Laboratoriya №16. «Frenel zonalarini tadqiq qilish» Ishning maqsadi: Frenel zonalari haqida tushunchaga EGA bo’lish. Nazariy ma’lumot

Nazorat savollari 

---

1. MIMO texnologiyasining tavsiflab bering. 
2. MIMO texnologiyasini soddalashtirilgan strukturasini tushuntirib bering 
3. MIMO texnologiyasining afzalliklariga nimalar kiradi? 
4. MIMO ning kamchiliklariga nimalar kiradi?
Hisobot mazmuni 
Talaba ushbu ishning nazariy qismida keltirilgan ma’lumotlarini 
o‘rganadi va taxlil qiladi. Taxliliy xulosalar asosida xisobot tayorlaydi va 
nazorat savollariga javob beradi. 
Laboratoriya mashg‘uloti-24. 
Radioto‘lqinlarga ta’sir etuvchi shovqinlar va signal – shovqin nisbatini 
tadqiq etish. 
Ishdan maqsad: shovqin turlari va signal- shovqin nisbati bo‘yicha 
tushunchalarga ega bo‘lish 
 
Nazariy ma’lumot
Tasodifiy jarayon ba'zi o‘rtacha qiymat atrofida o‘zgarib turadi va qiymat 
tasodifiy jarayonning qiymati o‘zgaruvchanlik parametrida tasvirlangan kutishdan 
qanday farq qilishi mumkinligini matematik kutish deb ataladi. Tasodifiy 
o‘zgaruvchilarning o‘lchovi, shuningdek, so‘roq o‘lchovi sifatida, standart og‘ish 
deb ham ataladigan o‘rtacha kvadrat og‘ish, o‘zgarishning kvadrat ildizi ishlatiladi. 
Rasmda matematik kutish va o‘zgaruvchanlikning turli xil qiymatlari bo‘lgan 
4 ta tasodifiy jarayonlarning normal taqsimotining tasviri. Katta qiymatdan 
yaxshiroq, Gauss taqsimotining tafovuti kengroq va pastroq, bu ekstremal 
qiymatning tushib ketish ehtimoli va kutish matni qiymatining pastroq bo‘lishini 
anglatadi. Tezlikning o‘lchovi sifatida tasodifiy jarayonning o‘zgarishi 
avtokorrelyatsiya funktsiyasidan yoki oddiygina murakkab 
funktsiyadan 
foydalanishi mumkin. 

---

Bu minalar davomida siljigan signalning o‘zaro bog‘liqligi vaqt siljishining 
kattaligiga bog‘liqligini tavsiflaydi. Nol siljish holatlarida signal to‘liq mos keladi 
va avtokorrelyatsiya funktsiyasining qiymatlari maksimal bo‘ladi, tafovutning 
oshishi bilan bu qiymat pasayadi va vaqtni o‘zgartiruvchi kuchsiz signallar uchun 
uyqu funktsiyalari tez o‘zgarib turadiganlarga qaraganda sekinroq bo‘ladi. 
Matematik kutish va farqlanish bu tasodifiy jarayonni tasvirlashi mumkin 
bo‘lgan avtokorrelyatsiya funktsiyasidir. O‘zgarish qonunlari haqiqiy jismoniy 
miqdorlardir, buning uchun biz ularni matematik apparatdan foydalanib tasvirlab 
bera olamiz.Biz ko‘pincha aniq taxminlarni qilishimiz kerak. Tasodifiy jarayon 
orqali signallarning tavsifi, biz ko‘pincha statsionarlik va ergodiklik xususiyatini 
aytamiz. 
Bu holda, ehtimollik zichligi vaqt qismiga bog‘liq bo‘lmagan holda, 
statsionar jarayon chaqiriladi. Ya'ni, uning statik xususiyatlari, matni kutish, farq 
qilish, yig‘ish funktsiyasi vaqtning vaqtiga bog‘liq bo‘lmaydi va statsionar jarayon 
ergodik deb hisoblanadi, agar uning xususiyatlarini aniqlash uchun amalga oshirish 
ansamblini almashtirish o‘rniga biz 1 ta amalga oshirish vaqtiga o‘rtacha hisoblasak. 
Amalda, odatda bizda faqat bitta tasodifiy jarayonni amalga oshirish mavjud. 
Tasodifiy jarayonning yana bir muhim xususiyati, avtomashinalarning 
spektral quvvat zichligi, aniqlanishicha, chastotaga qarab signal kuchini taqsimlash, 
ya'ni birlik chastotasi oralig‘idan o‘tgan quvvat. 
Biz kuchning spektral zichligini tasodifiy jarayonning o‘zgarishi tezligining 
boshqa dunyosi sifatida ko‘rib chiqamiz. 
Endi turli xil chastotalarning ikkita sinusoidal signalini ko‘rib chiqing. 
Tasodifiy jarayonlar Shuningdek, turli xil sinusoidlarning bo‘laklari va 
segmentlarini qanday ko‘rib chiqishimiz mumkin. Turli amplituda va fazalar tez 
yoki sekin o‘zgaradi. Sekin o‘zgaruvchan tasodifiy jarayonning spektrida katta sinus 
to‘lqini yoki o‘qning chap tomonida, ya'ni past chastotali zonada spektral 
komponent mavjud. Vaqt jarayonida spektr tez o‘zgarib borishi sababli chastota 
o‘qining chap tomonida katta amplituda katta tarkibiy qism mavjud. 

---

Chastotani to‘ldirish maydoni teng ravishda oq shovqin deb ataladigan 
tasodifiy jarayon. 
Oq shovqin Bir xil taqsimlangan quvvat spektral zichligiga ega bo‘lgan 
statsionar tasodifiy jarayon. 
Bunday jarayonda tarkibiy qismlar mavjud, ular tez, asta-sekin o‘zgarib turadi 
va o‘rtacha bo‘lib, ularning hech biri boshqalardan ustun kelmaydi. 
Raqamli signallarni qayta ishlashda shovqinning qaysi modeli qo‘shimchali 
oq Gauss shovqini hisoblanadi. U yagona kuch spektral zichlikka ega. Ushbu model 
signallarni uzatish kanallari modeli sifatida ishlatiladigan raqamli signallarni qayta 
ishlash tizimlari va aloqa tizimlarida eng keng tarqalgan. Bunday tizimlarning 
shovqini, albatta, istalmagan hodisadir. Tizim sifatining bir o‘lchovi bu signaldan 
shovqin nisbati. Bu o‘lchovsiz miqdor foydali signal quvvatining shovqin kuchiga 
nisbati bilan tengdir. Shovqin nisbati bo‘yicha signal desibellarda o‘lchanadi. Turli 
xil tizimlar uchun ushbu nisbatning qabul qilingan qiymati juda farq qilishi mumkin, 
ammo har holda, bu ko‘rsatkich qanchalik yuqori bo‘lsa, shuncha yaxshi bo‘ladi. 
Sinov va raqamli signalni qayta ishlash signal-shovqin nisbatlarini yaxshilaydi.