Laboratoriya ishi №4 azotli o`G`itlar ishlab chiqarish va o`G`it tarkibidagi azotning miqdorini formal`degid usulida aniqlash ishdan maqsad

Azotli o`g`itlardagi azotni jadallashtirilgan K`el`dal usulida aniqlash.
Azotli o`g`itlardagi azot miqdorini jadallashtirilgan K`el`dal usulida aniqlash quyidagi qurilmada bajariladi.
Qurilma bir litrli K`el`dal kolbasi (1), titan nay (3), sovutgich kondensator (4) qabul qiluvchi kolba (7) gaz gorelkasi (2), uzatuvchi shisha naydan (5) iborat.
Kolba (1), titan nay (3) sovutgich kondensator (4) va uzatuvchi nay (5) bir-biri bilan zich qilib ulanadi. K`el`dal usulida o`g`itlardagi ammoniy ko`rinishdagi azot, ammoniy va nitratli azotning umumiy miqdori va umumiy azot aniqlanadi.

1. Ammoniy azotni aniqlash tahlil qilinayotgan o`g`itda analitik tarozida, oldindan tortib olingan byuksda, 0,3 g o`g`it 0,0001g aniqlikda tortib olinadi. Tortib olingan o`g`it distillangan suv bilan bir litrli K`el`dal kolbasiga (1) yuvilib tushiriladi. Yarim litrli kolba (5) ga 30 ml 0,5 n sul`fat kislota hamda 2-3 tomchi qizil metil indikatori solinadi va qurilmaning sovutgichiga ulanadi. Qurilmaning uzatish naychasi (6) eritmaga botib turishi kerak. 50 ml 40% NaOH (yoki 56% KON) kolba (1)ga quyiladi va tezlik bilan titan nay (3) ga zichlanib ulanadi. Qurilma ostidagi gorelka (2) yoqib quyiladi. Kolba (1) da ammiakning ajralish reaktsiyasi ketadi:
NH₄NO₃+NaOH=NH₃+H₂O+NaNO₃

ya`ni kolba (1) da suv bug`lari va ammiak ajralib chiqa boshlaydi. Sovutgich kondensator (4) da suv bug`lari kondensatlanadi va unda ammiak eriydi. Hosil bo`lgan ammiakli suv uzatuvchi nay (6) orqali, K`el`dal kolbasi (1) da ammiak ajralishi tugaguncha, qabul qiluvchi kolba (5) ga tushaveradi. Ammiakni xaydash uzatish naychasi (6) dan neytral suv tushguncha 30-70 minut davom etadi. Nazorat unversal indikator qog`oz yordamida tushayotgan tomchini tekshirish orqali bajariladi. Haydash tugagach uzatish naychasi (5) distillangan suv bilan kolba (5) ga yuvib tushiriladi. Ammiakning yutilishi quydagicha boradi:

H₂SO₄+2NH₃=(NH₄)₂SO₄

Oritqcha sul`fat kislota miqdori 0,5n NaOH eritmasi bilan titrlanadi.

H₂SO₄+2NaOH=Na₂SO₄+H₂O

Tortib olingan o`g`it tarkibidagi ammoniy azoti miqdori quydagi formula bilan aniqlanadi:

bu erda:
V_K -o`lchab olingan 0,5 n sul`fat kislota miqdor, ml
V_I –titrlashga sarf bo`lgan 0,5 n NaOH miqdori, ml
f<sub>K</sub>, f<sub>I</sub>-kislota va ishqorning to`g`irlash koeffitsientlari
0,0005-1ml 0,5 n eritmadagi grekvalentlar soni
14-1 g - ekvivolent azotdagi gramlar soni
a-tortib olingan o`g`it miqdori, g
100-foizga o`tkazish.