Laboratoriya

ni 
toping. Berilgan eritmani tayyorlash uchun zarur bo’lgan kislota massasini va 
hajmini 
hisoblang va silindrga hisoblangan kislota hajmini o’lchab oling.
250 ml li o’lchov kolbasini taxminan yarmigachi suv soling va uni ustiga 
vnmnka orqali o’lchangan kislota eritmasini (sulfat kislotani oz-ozdan aralashtirib)
63

---

quying. Voronkadagi kislota yuqini suv bilan yuvib kolbaga tushiring, eritmani 
aralashtirib, xona haroratigacha sovuting. Kolbani o’lchov chizig’igacha suv solib, 
probkani berkitib yaxshilab aralashtiring. Tayyorlangan eritmani quruq baland 
silindrga solib, areometr bilan uni zichligini o ’lchang va eritmani tayyor idishga solib 
qo’ying. Eritmaning C%, molyar va normal konsentratsiyalarini hisoblang. 
Hisoblangan molyar konsentratsiyalami berilgan miqdor bilan solishtiring va 
tajribani aniqlik darajasini toping.
ELEKTROLIT ERITMALAR
Kislotalar, asoslar va tuzlar qutbli erituvchilarda eriganda ionlarga ajraladi, 
bunday moddalar elektrolitlar, ionlarga ajralish xodisasi elektrolitik dissotsilanish 
deyiladi.
Ionlarga dissotsilangan molekulalar sonini erigan molekulalaming umumiy 
soniga nisbati dissotsilanish darajasi deyiladi. Dissotsilanish darajasi biming 
ulushlarida yoki foizlarda ifodalanadi.
Dissotsilanish darajasining qiymatiga qarab elektrolitlar kuchli, o’rta va kuchsiz 
bo’ladi. Kuchli elektrolitlaming dissotsilanish darajasi 30% dan ortiq, o’rta 
elektrolitlamiki 2-30% va kuchsizlamiki 2% dan kam bo’ladi.
Eritmani suyultirganda dissotsilanish darajasi ortadi. Shuning uchun elektrolit 
kuchini solishtirganda bir xil konsentratsiyali eritmalami olinadi. Yaxshi eriydigan 
eritmalar uchun suyultirish chegarasi mavjud, bu chegarada suyultirilgan sari hajm 
birligida ionlar konsentratsiyasi ortadi va dissotsilanish darajasi kuchayadi.