Laminarda ishlash tartibi eritmalar tayyorlash uchun idishlarni sterillash

Eritmalar nazariyasi. Moddalarning suvda eruvchanligi bilan D.I.Mendeleev davriy jadvalida elementlarning joylanishi orasida ma’lum bog’lanish borligi muqarrar. 1794 yilda rus olimi Т.Ye.Lovits eritmalarning o’ta to’yinish hodisasini kashf etdi. Тo’yingan issiq eritma filtrdan o’tkazilib, qattiq jism zarrachalaridan tamomila ozod qilingandan keyin ehtiyotlik bilan sovutilsa, eritmadan qattiq jism ajralib chiqmasligi mumkin. Bunday eritmada bo’lgan eruvchi modda konsentratsiyasi to’yingan eritmadagiga qaraganda ortiq bo’ladi. Shunday eritma o’ta to’yingan eritma deyiladi. O’ta to’yingan eritma barqaror tizim emas, biroq tinch holatda uzoq saqlanishi mumkin. Agar bunday eritmaga eruvchi moddaning kichik kristallari tashlansa (yoki eritma silkitilsa), darhol kristallanish sodir bo’ladi. Masalan, Na₂SO₄ ·10H₂O tuzlari o’ta to’yingan eritmalar hosil qiladi.
Suyuq moddalarning eritmalari. Ikki suyuklik bir-biri bilan aralashtirilganda quyidagi uch holat kuzatiladi:

1. 
   Suyukliklar o’zaro istalgan nisbatda aralashadi, masalan suv bilan spirt, benzol bilan dixloretan, benzol bilan taluol.
   
2. 
   Suyuqliklar o’zaro ma’lum chegaralardagina aralashadi, masalan, suv bilan fenol, suv bilan anilin.
   
3. 
   Suyuqliklar o’zaro aralashmaydi masalan, suv bilan simob.
   

Bir-biridan mutloqo erimaydigan suyuqliklar bo’lmaydi, bir suyuqlik ikkinchi suyuqlikda ozgina bo’lsa ham eriydi. Bir-birida ma’lum chegaragacha eriydigan suyuqliklarga qator misollar keltirish mumkin. Masalan, amilspirti bilan suv aralashtirilsa, aralashma tingandan so’ng, idishda ustma-ust ikkichi qavat hosil bo’ladi. Ustki qavat suvning amil spirtidagi to’yingan eritmasi, pastki qavat amil spirtining suvdagi to’yingan eritmasidir.
O’zaro ma’lum chegaragacha eriydigan suyuqliklarning eruvchanligi haroratning o’zgarishi bilan o’zgaradi va ba’zan yuqoriroq haroratda ikki suyuqlik o’zaro eriy boshlaydi. Bunga anilin bilan suvni misol qilib olish mumkin. Agar ozgina anilinga suv qo’shilsa, anilin suvda erib ketadi. Anilin miqdori oshirilsa aralashma tingandan so’ng, ustma-ust ikki qavat hosil bo’ladi.