Landsberg Optika pdf

28.10- rasm. Yolg‘iz yutish polosasi yaqinida yuz beradigan dispersiya va absorbsiya egri chiziqlari.

156.9)formula koʻrinishini oʻzgartirish mumkin. 1 ni chap tomonga oʻtkazib formulani n²-1=(n+1)(n-1) koʻrinishda yozamiz. Odatda n birdan kam farq qilgani uchun (n — 1) koʻpaytuvchi, umuman aytganda, n ga bogʻliq ravishda (n + 1) dan koʻra ancha koʻp oʻzgaradi. Tajribaning koʻrsatishicha, n-1 kattalikni modda zichligiga yaxshi aniqlikda proporsional deb hisoblash mumkin. Binobarin, (156.9) formulada N ni xam zichlikka yoki birlik hajmdagi N₀ atomlar soniga proporsional deb hisoblasa boʻladi. Demak, N = fN₀ deb olamiz; oʻlchamsiz f koeffitsient odatda ossillyator kuchi deyilib, bu bilan dispersiya xodisalarida shu ossillyatorlarning qatnashish hissasi yoki ularning effektivligi taʼkidlanadi. Shunday qilib, (156.9) formula quyidagi koʻrinishni oladi:


Agar moddada e_i zaryadi va m_i massasi turlicha bo‘lgan va turli ω₀ xususiy chastotada tebrana oladigan bir necha sort zaryadlar boʻlishi eʼtiborga olinsa, u holda (156.9) formula oʻrniga

ifoda olinadi, bunda f_i -turli ω_0i chastotalarga mos keladigan ossillyatorlar ayrim sortlarining kuchlari (yoki effektivliklari).

Bunday holda dispersiya chizigʻi qator tarmoqlarga ajraladi, bunda tebranishlar soʻnmaganda har bir ω = ω_0i ga mos keluvchi n² ning qiymatlari ±∞ boʻladi. Agar tebranishlar soʻnishi hisobga olinsa, chiziq 28.11-rasmda koʻrsatilgandek boʻladi.
ω_0i chastotalari koʻrinadigan yorugʻlikning ω chastotalariga taxminan teng boʻladigan optik elektronlar (156.11) formulaga eng katta hissa qoʻshadi. Yigʻindining ω_0i chastotalari ω dan katta boʻlgan zaryadlarga tegishli hadlari juda kichik boʻladi.
Titan bugʻining koʻrinadigan va ultrabinafsha yorugʻlik sohasida Rojdestvenskiy metodi boʻyicha olingan dispersiya chizigʻi 28.12-rasmda tasvirlangan. Fotorasmda titanning bir qancha xususiy yutish sohalari koʻrinib turibdi; bu sohalarga tegishlicha xususiy chastotalar va turli f_i kuchli ossillyatorlar sortlari toʻgʻri keladi.
D