Ldoshev, Q. Muftaydinov, V. Abdurahmonov

I bob «IQTISODIY TA’LIMOTLAR TARIXI» FANI PREDMETI 
VA UNI 0 ‘RGANISH USLUBLARI
1. «Iqtisodiy ta’limotlar tarixi» fanining iqtisodiy fanlar tizimidagi 
o ‘m i va predmeti
Kishilik jamiyati shakllangan davrdan to bugunga qadar odamlar o ‘z 
turm ush tarzining moddiy asosi b o ‘lmish xalq boyligini ko‘paytirish 
muammosini hal etishga urinib kelmoqdalar. 0 ‘tmishning eng buyuk 
shohlari, sarkardalari, tadbirkorlari va allomalari o ‘z zamonlarining 
iqtisodiy muammolarini hal etishga sa’y-harakat qilishgan. Ulaming 
ta’limotlarida aksini topgan iqtisodiy voqelik muayyan davrgagina daxldor 
emas, balki hozirgi davrlarga ham qisman taalluqlidir. Zotan, o ‘tmishni 
o ‘rganish, aw alo, hozirgi kun, kelajak uchun katta ahamiyat kasb etadi. 
Alalxusus, iqtisodiy ta ’limotlar tarixini tadqiq qilishning tarbiyaviy jihatlari 
ham bor.
«Iqtisodiy ta ’lim otlar tarixi» iqtisodiyot fanining faktologiya va 
metodologiya asoslarini ta ’minlovchi fan sifatida ahamiyatli. Zero, bu fan 
iqtisodiyot fanining ajralmas va tarkibiy qismidir.
Hozirgi davrda iqtisodiyot har bir inson hayotiga jo ‘shqinlik bilan 
kirib bormoqda va odamlar iqtisodiyot to ‘g‘risida imkoni boricha ko'proq 
bilishga intilmoqdalar. Shunday ekan, iqtisodiyot fanini o ‘rganishni 
nimadan boshlamoq kerak, degan savol tug‘ulishi tabiiy.
Iqtisodiy ta’limotlar tarixi fanlar tizimida katta o ‘rin tutadi. U «Iqtisodiy 
nazariya»ni to ‘ldirish bilan birga, m a’lum mustaqil vazifa ham bajaradi. 
Iqtisodiy ta ’limotlar tarixi iqtisodiy ta ’limda, iqtisodchilar tayyorlashda, 
ulaming malakasini shakllanishida ham muhim o ‘rin tutadi.
B undan kelib chiqadiki, iqtisodiy bilim larning shakllanishi va 
rivojlanishi tahlili butun ijtimoiy taraqqiyot jarayoni, quldorlik tuzumidan 
boshlab barcha tarixiy davrlami o ‘z ichiga oladi.
«Iqtisodiy ta ’limotlar tarixi» fan sifatida kishilik jamiyati taraqqiyotining 
asosini tashkil etuvchi iqtisodiy tizim lam ing shakllanish tarixini aks
5

---

ettiradi, hozirgi zamon iqtisodiy konsepsiyalarining mazmun-mohiyatini 
ifodalab beradi.
«Iqtisodiy ta ’limotlar tarixi» fani predmeti insoniyat taraqqiyotini 
turli bosqichlarida iqtisodiy bilimlar, g‘oyalar, qarashlar, ilmiy konsep- 
siyalarning vujudga kelishi, ularning kurashi, almashuvi, iqtisodiy 
tafakkurdan o ‘rin topib borishi, bugungi iqtisodiy qadriyatlar qanday 
bosqichlardan o ‘tib, sayqallanganini bildiradi.