Lektsiya №13

Mag’lıwmatlar bazasının’ obektlerin jaratıw

Bizge ma’lim MB g’a’rezsiz tu’rde jaratqanda ol bos boladı. Onın’ ob`ektlerin paydalanıwshının’ o’zi jaratıwg’a tuwra keledi. To’mende biz mag’lıwmatlar bazasın ob`ektlerinen tablitsalar, sorawlar, formalar ha’m esabatlar jaratıp ko’remiz.

Tablitsalar jaratıw
Bos tablitsa jaratıw. MICROSO@T ACCESS da bos tablitsanı jaratıwdın’ r usılı bar:
- MB sın tolılıg’ınsha jaratatug’ın MB nın’ master bo’limin qollaw.bunda master tek g’ana jan’a bazanı jaratadı. Onın’ ja’rdeminde MBg’a jan’a tablitsalardı, formalardı yaki esabatlardı qosıp bolmaydı.
- Tablitsalar masteri aldınnan anıqlang’an tablitsalardan jaratılg’an tablitsa ushın maydandı tan’law imkaniyatın beredi.
- Tablitsa jag’dayında mag’lıwmatlardı u’skenesiz bos tablitsag’a kiritiw.
- Konstruktor rejiminde tablitsa maketinin’ barlıq parametrlerin anıqlaw.
Tablitsa jaratıwda isletilgen usıldın’ tu’rinen qatiy na’zer, ha’r dayım tablitsa maketin o’zgertiw, ma’selen, jan’a maydanlar qosıw, ma’nislerin ornatıw ha’m basqaların orınlaw ushın Konstruktor rejimin qollaw imkaniyatı bar.
Tablitsalar masteri ja’rdeminde tablitsa jaratıw
1. MB aynasına o’tiw. Bir aynadan ekinshi aynag’I o’tiw ushın F11 tu’ymesin basıw kerek.
2. «Tablitsa» (Keste) bo’liminde «Sozdat`» (Jaratıw) tu’ymesin basıw.
3 «Master tablits» (Kesteler ustası) elementine tıshqansha tu’ymesin eki ma’rte basıw na’tiyjesinde to’mendegi ayna payda boladı

1. 
   Tablitsalar u’stindegi baylanıs aynasındag’I ko’rsetpelerge a’mel qılıw.
   

Esletpe: kerek bolg’an jag’dayda tablitsalar masteri menen jumıs tamam bolg’annan keyin, payda bolg’an tablitsanı Konstruktor rejimi ja’rdeminde o’zgertiw yaki ken’eytiw mu’mkin.
Tablitsag’a mag’lıwmatlardı kiritiw jolı menen tablitsanı payda etiw.
1. MB aynasına o’tiw
2. «Tablitsa» bo’limindegi «Sozdat» tu’ymesin basıw
3. «Rejim tablitsı» elementinde tıshqansha tu’ymesin eki ma’rte basıw.
Na’tiyjede ekran 20 bag’ana ha’m 30 qatardan ibarat bos tablitsa payda boladı. O’z aldına ko’rsetpe berilmese, bag’analar «Pole1», «Pole2» ha’m basqa atamalar payda boladı.
4. Ha’r bir bag’ana atın o’zgertiw ushın aldıng’I atı u’stinde tıshqansha tu’ymesi eki ma’rte basıw, jan’a atın olarg’a qoyılatug’ın barlıq talaplarg’a a’mel qılg’an halda kiritiw ha’m ENTER tu’ymesin basıw kerek.
5. Eger tablitsa 20 dan artıq bag’anag’a iye bolsa, jan’a bag’analardı qosıw mu’mkin. Bunın’ ushın jan’a bag’ana qoyılıwı kerek bolg’an jerge shep ta’repindegi bag’ananın’ on’ ta’repine tıshqansha tu’ymesin basıw ha’m «Vstavka» (Qoyıw) menyusında «Stolbets» (bag’ana) buyrıg’ın tan’law kerek.
6. Mag’lıwmatlardı kestege kiritiw. Bunda ha’m bir bag’anag’a ma’lim tu’rdegi mag’lıwmatlardı kiritiw lazım.
7. Barlıq bag’analarg’a mag’lıwmatlardı kiritip bolg’annan son’ «Soxranit`» (saqlaw) tu’ymesin basıw kerek.
Konstruktor rejiminde kesteni tez jaratıw

1. 
   MB aynasına o’tiw
   
2. 
   «Tablitsa» (Keste) bo’liminen «Sozdat`» (jaratıw) tu’ymesin basıw.
   
3. 
   Konstruktor elementinde tıshqansha tu’ymesin eki ma’rte basıw
   
4. 
   Kestede ha’r bir maydandı anıqlaw
   
5. 
   Gilt maydanların anıqlaw
   
6. 
   U’skeneler panelindegi «Soxranit`» (Saqlaw) tu’ymesin basıw, son’ keste atın kiritiw kerek.
   

A’meliyatda da’slepki jaratılg’an kesteden jazıwlardın’ bir bo’legin (ma’lim kriteriyalar boyınsha) tan’lap alıp ha’m ta’rtiplew za’ru’rligi ko’plep tuwıladı. Tan’law kriteriyaları – bir atar sha’rtler jıyındısı menen anıqlanıwı mu’mkin.
Tan’lap alıw sorawları. Sorawlardın’ en’ ko’p ushıraytug’ın tu’ri bul taslap alıw sorawları bolıp, onın’ maqseti MB mag’lıwmatları arasınan berilgen sha’rtlerge boysınatug’ın mag’lıwmatlardı tan’lap alıp, na’tiyjeli kesteni baspag’a shıg’arıw bolıp esaplanadı. Sorawlardı jaratıw ushın Mbda arnawlı sorawlar tili bar. Ol SQL dep ataladı.
1. Baza ushın soraw jaratıwda MBsının’ baylanıs aynasınan «Zaprosı» (Sorawlar) bo’limin tan’law kerek, son’ınan «Sozdat`» (Jaratıw) tu’ymesin basıw kerek. Na’tiyjede tu’mendegi ayna ashıladı.
2. Ashılg’an «Novıy zapros» (Jan’a soraw) baylanıs aynasında «Konstruktor» bo’limin tan’law menen sorawdı qolda islew rejiminde jaratıw usılı belgilenedi.
3. «Konstruktor» rejiminde sorawdı jaratıw. Mbdan mine sol soraw tiykarın quraytug’ın kestelerdi tan’lawdan baslanadı.
4. Kesteni tan’law «Dobavlenie tablitsı» (Kesteni qosıw) baylanıs aynasında orınlanadı. Onda MB dag’I barlıq kesteler dizimi sa’wlelengen boladı.
5. Tan’lang’an kesteler soraw blankasının’ joqarı bo’limine jazıp qoyıladı. Bunın’ ushın kesteler tan’lap alıng’annan son’ «Dobavit`» (Qosıw) tu’ymesi basıladı.
6. «Dobavlenie tablitsı» (Kesteni qosıw) aynasına u’sh bo’lim «Tablitsı» (kesteler), «Zaprosı» (kesteler ha’m sorawlar) barlıg’ına itibar beriliwi kerek.
7. U’lgi boyınsha soraw blankası eki panelge iye. Joqarı panelgde sorawg’a tiyka bolatug’ın kesteler maydanlarının’ dizimi jaylasadı.
8. To’mengi panel qatarı soraw du’zilisin, yag’nıy soraw na’tiyjesin anıqlaydı.
9. To’mengi paneldegi «Pole» (Maydan) atar blankası joqarı bo’limdegi maydanlar atın alıp o’tiw menen toltırıladı.
10. «İmya» (atı) qatarı maydanlar alıp o’tilgende avtomatik tu’rde toltırıladı.
11. Eger «Sortirova» (Saralaw) qatarında tıshqansha tu’ymesi basılsa saralaw tu’rlerin ko’rsetiwshi dizimdi ashatug’ın tu’yme payda boladı.
12. «Uslovie otbora» (Tan’law sha’rti) qatarında na’tiyjeli kestege kiritiw ushın jazıwlar to’mendegi kriteriya (sha’rt) jazıladı. Ha’r bir maydan ushın o’zinin’ tan’law sha’rti bolıwı mu’mkin.
13.Sorawdı iske tu’siriw «Vid» (Ko’rinis) tu’ymesin basıw arqalı orınlanadı. Onda na’tiyjeli keste payda boladı.
14. Na’tiyjeli kesteden shıg’ıw ha’m u’lgi boyınsha soraw blankasında jan’a sorawdı jaratıwg’a qaytıw ushın «Vid» (Ko’rinis) tu’ymesin ta’kirar basıw kerek.