Lektsiya №13

Microsoft Accesste mag’lıwmatlar bazasın payda etiw usillari

Bazı bir mag’lıwmatlar bazasın proektlew ha’m jaratıw ushın Microsoft Access programmasın iske tu’siriw kerek. Bunın’ ushın WINDOWS aynasının’ ma’seleler pa’nelindegi «pusk»tu’ymesi u’stine tıshqansha ko’rsetkishin alıp barıp shep tu’ymesin basamız ha’m «Programmı» bo’limine o’tip, Microsoft Access bo’limin tan’lap alamız.
P rogramma iske tu’skennen keyin to’mendegi ayna payda boladı.

2- su’wret

Mag’lıwmatlar bazasının’ da’slepki aynasında joqarıda sanap o’tilgen tiykarg’I 6 ob`ektlerdin’ qosımshalarınan tısqarı, ja’ne 3 buyrıq tu’ymeleri bar. Bular «Otkrıt» (ashıw), «Konstruktor» (Du’ziwshi), «Sozdat» (jaratıw) tu’ymeleri bolıp tabıladı.

3- su’wret

«Otkrıt» (Ashıw) tu’ymesi tan’lang’an obektti ashadı, «Konstruktor» (Du’ziwshi) de tan’lang’an ob`ektti ashadı, biraq ol ob`ekttin’ du’zilisin g’ana ashıp, onın’ mazmunın emes, ba’lki du’zilisin tuwrılaw imkanın beredi. Eger ob`ekt keste bolsa, og’an jan’a maydanlar kiritiw mu’mkin. «Sozdat» (jaratıw) tu’ymeshesi jan’a ob`ektlerdi kesteler, sorawlar, formalar ha’m esabatlardı jaratıw ushın isletiledi.
MB nın’ da’slepki aynasında joqarıda sanap o’tilgen 6 tiykarg’I ob`ektlerdin’ qosımshalarınan tısqarı, ja’ne 3 buyrıq to’ymeleri bar. Bular «Otkrıt» (ashıw), «Konstruktor» (Du’ziwshi), «Sozdat» (jaratıw) tu’ymeleri bolıp tabıladı.
«Otkrıt» (Ashıw) tu’ymesi tan’lang’an obektti ashadı, «Konstruktor» (Du’ziwshi) de tan’lang’an ob`ektti ashadı, biraq ol ob`ekttin’ du’zilisin g’ana ashıp, onın’ mazmunın emes, ba’lki du’zilisin tuwrılaw imkanın beredi. Eger ob`ekt keste bolsa, og’an jan’a maydanlar kiritiw mu’mkin. «Sozdat» (jaratıw) tu’ymeshesi jan’a ob`ektlerdi kesteler, sorawlar, formalar ha’m esabatlardı jaratıw ushın isletiledi.
Bazı bir MBsın jaratıwdan aldın onın’ proektin islep shıg’ıw kerek. Bunın’ ushın MBnın’ du’zilisin anıqlap alıw kerek boladı. MBnın’ jaqsı du’zilisi talabalarg’a mas keletug’ın, na’tiyjeli MBsın jaratıw ushın tiykar boladı.
MS ACCESSda MBsın jaratıwdın’ eki usılı bar. Olardın’ biri bos bazasın jaratıp, son’ og’an kesteler, formalar, esabatlar ha’m basqa ob`ektlerde kiritiw ibarat Olardın’ biri bos bazasın jaratıp, son’ og’an kesteler, formalar, esabatlar ha’m basqa ob`ektlerde kiritiw ibarat. Bul usıl bir qansha jen’il ha’m qolay bolg’anı menen MBnın’ ha’r bir elementlerin o’z aldına anıqlawg’a tuwra keledi. Sonın’ ushın ekinshi usıldan ko’birek paydalanıladı. Onda «Master»(usta) ja’rdeminde barlıq kerekli kesteler ha’m esabatlarg’a iye bolg’an ma’lim bir tu’rdegi MB birden jaratıladı, son’ınan tiyisli o’zgerislerdi orınlaw mu’mkin. Bul baslang’ısh MB sın jaratıw en’ a’piwayı usıl bolıp tabıladı.
MBsın «Master» (usta) ja’rdeminde jaratıw.

1. 
   MS ACCESS iske tu’sirilgennen keyin payda bolg’an aynadan «Zapusk mastera» (Ustanı iske tu’siriw) parametrin tan’lap, OK tu’ymesin basamız. Eger MB aldınnan ashılg’an bolsa yaki da’slepki baylanıs aynısı jabıq bolsa, u’skeneler panelindegi «Sozdat` bazu dannıx» (MBsın jaratıw) tu’ymesin basıw kerek.
   
2. 
   Tıshqansha ko’rsetkishin kerekli MBnın’ shablonı u’stine jaylastırıp, shep tu’ysesin eki ma’rte basıw kerek.
   
3. 
   A shılg’an «Fayl novıy bazı» (Jan’a baza faylı) baylanıs aynasındag’I «Papka» diziminen, jaratılıp atırg’an
   

4-su’wret 5-su’wret

M B sın saqlap qoymaqshı bolg’an papkanı taslaw, «İmya fayla» (Fayl atı) maydanında MBsının’ atın kiritiw ha’m «Sozdat`» (Jaratıw) tu’ymesin basıw kerek.

4. 
   Keyingi baylanıs aynasında Master jaratılıp atırg’an MB qanday informatsiyanı saqlaw kerekligi haqqında mag’lıwmat shıg’adı. Usı baylanıs aynasının’ to’mengi bo’liminde to’mendegi tu’ymesheler jaylasqan
   

6-su’wret.

«Otmena» (Biykar etiw) Masterdin’ isin toqtatadı

«Nazad» (Arqag’a) – Master jumısında bir ret aldıng’I qa’demge qaytadı
«Dalee» (Keyinge) – Usta issinen atar qa’demge o’tedi
«Gotovo» (Tayar) – Tan’lang’an parametrli MB sın jaratıw masterin iske tu’siredi. Usı tu’ymeshege basıwdan aldın Moda saqlanatug’ın informatsiya ekrang’a shıg’arıladı.

5. 
   Jumıstı dawam etiw ushın «Dalee» (Keyingi) tu’ymeshesi basıladı.
   
6. 
   Ashılg’an baylanıs aynasın eki dizimnen ibarat boladı.
   

7-su’wret.

Olardan biri MB kesteleri dizimi, ekinshisi – tan’lang’an kestelerdin’ maydanlar dizimi. Usı dizimde kestege kiritilip atırg’an maydanlar belgilengen boladı. A’dette derlik barlıq maydanlar belgilenedi (ju’da’ kem isletiletug’ın maydanlardan tısqarı). Maydanshalar ushın bayraqsha (V- belgisi) belgisin ornatıw yaki alıw menen kestege maydanlardı kiritiw yaki kiritpew mu’mkin. Son’ınan «Dalee» (Keyingi) tu’ymesheni basıw kerek.

7. 
   Masterdin’ atar qa’demi usınıs etilip atırg’an ko’rgizbeler ekranın u’skenelewdi tan’lap alıp ja’ne «ata» (atar) tu’ymesin basıw kerek.
   
8. 
   Master jumıstın’ atar basqıshında MB ushın jaratılg’an esabatlar ko’rinisin anıqlaw mu’mkin
   
9. 
   Ashılg’an na’wbettegi baylanım aynası esabatta atın qoyıw ha’m su’wret belgilew imkanın beredi. Olar atar barlıq esabatlarg’a tiyisli jerde payda boladı. Eger su’wret kerek bolsa «da» (Awa) jazıwın aldına bayrag’sha ornatıw kerek.
   

8-su’wret

9-su’wret 10-su’wret

Onda «Resinok» (Su’wret) tu’ymeshesin basamız, Bul tu’ymeni basqannan son’ «Vıbor resunka» (su’wret tan’lan’) aynası ashıladı.

10. 
    Aqırg’I aynada «Gotovo» (tayar) tu’ymesin basıw master MBsın du’ziw ushın iske tu’sirip jiberedi ha’m ol avtomatik tu’rde joqarıda belgilengen parametrli MB jaratadı.