Library ziyonet uz/ A lvido, ey

Alvido, ey Gulsari (qissa) 
Chingiz Aytmatov 
 
37 
library.ziyonet.uz/ 
 
 
Chavandozlarning yuzlaridagi jiddiylik va ularning kamgapligi shundanmikin, qozoqlar 
doʻmbirasi va qirgʻizlar qoʻbizining jarangdor ovozini shular tugʻdirmadimikin!.. 
 
Daryoga yaqinlashib qolishgandi. U oldindagi quyuq changalzorlar ortida xira yiltillardi. 
Yana ozroq qolgandi. Daryoning narigi betida oʻyin tugaydi, u yogʻi esa ovul. Tanaboy 
va uni qurshab olganlar bir toʻda boʻlib chopishardi. Gulsarini goʻyo bosh kemaday 
oʻrtada qoʻriqlab borishardi. 
 
Lekin u charchagan, juda charchagan edi – kun haddan ortiq ogʻir boʻldi. Saman yoʻrgʻa 
holdan toydi. Ikki yonboshida chopib borayotgan yigit uning suvligʻidan tortishib otni 
yiqilgani qoʻyishmasdi. Qolganlari Tanaboyni orqadan va yon tarafdan qoʻriqlab 
chopishardi. U boʻlsa egarning oldiga tashlangan uloq ustiga koʻkragini bosib yotardi. 
Tanaboyning boshi chayqalar, oʻzi boʻlsa egar ustida zoʻrgʻa oʻtirardi. Yonida qoʻltiqlab 
borayotgan chavandozlar boʻlmaganida edi, oʻzining ham, yoʻrgʻaning ham 
qoʻzgʻalishga holi kelmagan boʻlardi. Ilgarilari, ehtimol, oʻljani olib shunday 
qochishgandir, balki, yarador botirni asirlikdan shunday qutqarishgandir... 
 
Mana daryo, mana oʻtloq, shagʻal toshli keng kechuv. Qorongʻi tushsa ham hozircha u 
koʻrinib turardi. 
 
Chavandozlar chopishdan toʻxtamay suvga otilib kirishdi. Taqalarning quloqlarni kar 
qilguday taqir-tuquri ostida suvni sachratib, yoʻrgʻa otni narigi qirgʻoqqa olib chiqishdi. 
Olomon-poyga tamom boʻlgan edi! Gʻalaba! 
 
Kimdir Tanaboyning egaridan uloqni olib, ovulga chopib ketdi. 
 
Qozoqlar daryoning narigi betida qolishdi. 
 
– Biz bilan uloq chopishganingiz uchun rahmat sizlarga! – qichqirishdi ularga qirgʻizlar. 
 
– Sogʻ boʻlinglar! Kuzda yana uchrashamiz! – javob berishdi qozoqlar va otlarini orqaga 
burishdi. 
* * * 
Qorongʻilik tushgan, Tanaboy mehmondorchilikda oʻtirardi, saman yoʻrgʻa esa boshqa 
otlar bilan birga hovlida bogʻlogʻliq turardi. Minishga oʻrgatilgan birinchi kunni hisobga 
olmaganda, Gulsari hech qachon bunchalik charchamagandi. Lekin oʻsha paytda u 
hozirgiga nisbatan nozikkina nihol edi. Uyda u haqda soʻz borardi: 
 
– Tanaboy, Gulsari uchun qadah koʻtaraylik: agar u boʻlmasa, bugun biz gʻalabaga erisha 
olmasdik. 
 

---