Library ziyonet uz/ A lvido, ey

Alvido, ey Gulsari (qissa) 
Chingiz Aytmatov 
 
53 
library.ziyonet.uz/ 
 
 
Choro haqida soʻz ketganida Tanaboy indamay qoldi. Hamma jimib qoldi. Jaydar ogʻir 
xoʻrsindi. 
 
– Ber, – dedi u eriga, – odamlarni tutib turma. 
 
– Mana bu aqlli gap, allaqachon shunday qilsangiz boʻlardi, rahmat sizga Jaydar 
boybicha. 
 
Ibrohim bekorga qayta-qayta minnatdorchilik bildirmagandi. Shundan keyin, koʻp vaqt 
oʻtmay, u ferma mudirligidan raisning chorvachilik boʻyicha muovinligiga koʻtarildi... 
 
Tanaboy egar ustida yerga tikilib oʻtirardi, qaramasa ham hamma narsani koʻrardi. 
Gulsari qanday tutilganini va unga qanday qilib yangi noʻxta urilganini (oʻzining 
noʻxtasini Tanaboy oʻlsa ham bermasdi) koʻrib turdi. Gulsarining uyurdan ketgisi 
kelmayotganligini, Abalakaning oʻgʻli tutib turgan jilovdan qutulish uchun har tomon 
tashlanayotganini, Ibrohim goh u yonidan, goh bu yonidan ot choptirib kelib, qamchi 
bilan qulochkashlab uni urayotganini koʻrib turardi. U yoʻrgʻa otning koʻzlarini, bu 
koʻzlar sarosimaga tushib notanish kishilar uni biyalar va qulunlardan, oʻz xoʻjayinidan 
ayirib qayoqqa va nega olib ketayotganliklarini tushunmayotganini koʻrardi, 
kishnaganida uning ochiq ogʻzidan otilib chiqqan bugʻni, yolini, belini, sagʻrisini, bel va 
biqinlaridagi qamchi izlarini koʻrib turardi, butun bastini, hatto oldingi oʻng oyogʻining 
toʻpigʻidan yuqorisidagi kichikroq gʻurrani ham koʻrib turardi, uning oyoq tashlashlarini, 
tuyoq izlarini, och sargʻish toʻriq junlarining soʻnggi qiligacha hammasini koʻrib turardi 
va lablarini tishlab indamay iztirob chekardi... 
 
U boshini koʻtarganida Gulsarini olib ketganlar tepalik orqasida koʻzdan gʻoyib 
boʻlishgan edi. Tanaboy ingrab yubordida, ularning ortidan otini choptirib ketdi. 
 
– Toʻxta, bu niyatingdan qayt! – Jaydar oʻtovdan yugurib chiqdi. 
 
Chopib ketayotib birdan uning xayolidan: xotinim anavi tunlardagi qilmishlarim uchun 
saman yoʻrgʻadan qasos olyapti, degan dahshatli taxmin oʻtdi. U otni toʻsatdan keskin 
burib, qamchi bilan tislattirib urganicha orqasiga qaytardi. Oʻtov yonida otni shartta 
toʻxtatdi-da, sakrab tushdi va yuzi burushgan, rangi quv oʻchgan dahshatli bir ahvolda 
xotinining oldiga chopib keldi: 
 
– Sen nega... nega berib yubor, deding? – pichirladi u tik boqib. 
 
– Oʻzingni bos! Qoʻlingni tushir, – u har doimgiday xotirjamlik bilan bosib qoʻydi erini. 
– Gapimga quloq sol. Gulsari axir sening xususiy otingmi? Oʻz otingmi? Oʻzingga 
tegishli nimang bor sening? Bizdagi hamma narsa kolxozniki. Shu bilan tirikmiz. Saman 
yoʻrgʻa ham kolxozniki. Rais esa kolxoz xoʻjayini, nima desa, shu boʻladi. Anavi 
toʻgʻrisida koʻnglingga kelgan narsa bekor, istasang, hozir ham ketishing mumkin. 

---