ʼlim vazirligi oʻzbekiston jurnalistika va ommaviy kommunikatsiyalar universiteti

Nuqtali vergul izohlanayotgan voqea-hodisa, narsalarning tartib raqami qavs bilan ajratilgan so‘z, birikma va gaplardan so‘ng qismlari mazmunan farqlanuvchi qo‘shma gaplar tarkibida ishlatiladi.
Masalan: Talabaning majburiyatlari:
1) o‘quv yurti Nizomiga amal qilish;
2) dars va boshqa o‘quv mashg‘ulotlarida faol qatnashish va boshqalar.
Ikki nuqta hujjatlar matnida quyidagi holatlarda qo‘yiladi:
‒ matn tarkibida izohlanayotgan, sanalayotgan bo‘laklardan oldingi umumlashtiruvchi «quyidagilar», «shu haqda» kabi so‘zlaridan oldin;
‒ farmoyish hujjatlarida «Buyuraman» so‘zidan, bayonnomaning «Kun tartibi», «Eshitildi», «So‘zga chiqdilar», «Qaror qilindi» kabi zaruriy qismlaridan so‘ng;
‒ matnning «Asos», «Ilova» kabi qismlaridan keyin.
Qavs hujjat matnining biror bo‘lagiga qo‘shimcha izoh berish zarurati bo‘lganda qo‘llanadi. Bunda izohlovchi so‘z, manzil nomi, mablag‘ yoki miqdoriy ko‘rsatkichni ifodalovchi raqam qavs ichida berilishi lozim. Masalan: 8500 (sakkiz ming besh yuz) so‘mlik.
Tire quyidagi holatlarda qo‘yiladi:
– izohlanmish bilan izohlovchi o‘rtasida. Masalan: Javobgar –marhumning tug‘ishgan singlisi.
– ajratilgan gap bo‘laklari o‘rtasida. Masalan: Onasinikiga – Buxoro shahar, Yangiyer ko‘chasidagi 50-uyda yashovchi Muyassar Qayumovanikiga ko‘chib ketgan.
O‘zbek tilida savodli yozilgan hujjatgina o‘z vazifasini mukammal bajarishi mumkin.

Mavzuni mustahkamlash uchun savollar: 1. O‘zbek hujjatchiligi tarixidan nimalarni bilasiz? 2. Hujjat yuritish ishlarini o‘rganish nima uchun kerak? 3. Rasmiy-idoraviy nutq uslubining o‘ziga xos tomonlari nimada?

T OPSHIRIQLAR:

1. “Ish yuritish” tushunchasi bilan sinkveyn tuzing. 1. Ish yuritish 2 so‘zdan iborat sifat 3 so‘zdan iborat fe’l 4 so‘zdan iborat munosabat 5 1 so‘zdan iborat sinonim

2. Ish yuritish terminlarining lug‘atini tuzing.

3. Hujjatlar tarixi mavzusida matn tuzing.

4. Ish yuritishda ilgari qo‘llangan quyidagi so‘zlarning hozirgi tilimizdan ma’nodoshlarini toping va ular ishtirokida gaplar tuzing: munshaot, yorliq, patta, noma, chopar, munshiy, farmoni oliy, mirzaboshi, devonbegi