Лизинг – бу узоқ муддатли ижара бўлиб, унинг охирида ижарага олинган объектни сотиб олиш имконини беради. Бир томондан бу оддий ижара шаклига жуда ҳам ўхшаш. Аслида эса улар ўртасидаги фарқ етарлича аниқ. Лизинг


Download 0.65 Mb.
bet16/32
Sana13.09.2023
Hajmi0.65 Mb.
#1676484
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   32
Bog'liq
Халкаро лизинг фани

4

1

Ишлаб чиқариш воситасига бўлган муносабат нуқтаи назардан

Фойдаланиш

Фойдаланиш
Егалик килиш
Қисман тасарруф килиш

2

Прокат обекти нуктаи назардан

Ходим

Мулк

3

Ресурсларга жавобгар нуктаи назардан

Манавий ва қисман моддий

Тўла мулкий жавобгар

4

Мотив ва рагбат нуктаи назарлан

иринчи навбатда физиологик ехтиёжни кондириш

Шахсий салоқиятини ишга солиш, ижтимоий ва интеллектуал ехтиёжини қондириш



5

Ишлаб чикарилган маҳсулот ва даромадга бўлган хуқуқ нуктаи назардан

Маҳсулот ва даромадга корхонанинг ўзи хўжайинлик килади

Лизинг олувчи, яни фойдаланувчи ихтиёрида бўлади

6

Товар ишлаб чиқарувчининг холати нукгаи назардан

Ёлланган ходим

Тадбиркор-мулкегаси

7

Бажарадиган функсияси нуқтаи назардан

Ижрочилик

Ижрочилик
Бошкарувчилик, яни ташаббускорлик

8

Бошқариш усули нукгаи назардан

Асосан мамурий бошкариш усули

Ўз-ўзини бошқариш
• Бошқаришнинг иқтисодий усули

9

Мувофиқлаштириш усули нукгаи назардан

Мехнат шартномасига

Мулкий ҳуқук
Қарзий хуқуқ
• Тижорий хукуқ муносабатлари

10

Иш ҳаки даражаси

Мехнат шартномасига биноан

Лизинг олувчининг қолдиқ даромадига биноан

11

Менежерлар билан муносабат нуктаи назардан

Иерархик, юкоридан пастга, пастдан юкорига

Шартномавий, хамкорлик

12

Ташкилий нуктаи назардан

Ёлланган мехнат

Мустақил тадбиркорлик фаолияти

Шундай қилиб, прокат ижара муносабатларининг енг оддий тури бўлиб, бу ижарага асосан маиший хизмат кўрсатиш билан боғлиқ товарлар (никоҳ либослари, музлатгичлар, телевизорлар, тикув ва ёзув машиналари, мавсумий спорт анжомлари ва ҳ.к.) берилади. Бу ижара турининг хусусияти шундаки, аксарият ҳолларда муддати белгиланмайди ёки ижара ўта қисқа муддатли бўлади ёки истемолчи ундан хохдаганча фойдаланиши мумкин.
Лизинг еса кўп (30-40 йил) муддатгача бўлиши мумкин. Бу турдаги ижаранинг хусусияти шундаки, аксарият ҳолларда (80-90%) лизинг муддати тугагандан сўнг мулк егалари ўзгаради, жуда кам ҳолларда мулк егаси ўзгармай қолиши мумкин. Лизинг операсиясини амалга ошириш чоғида учта субектнинг иштирок етиши шартдир:

  • ишлаб чиқарувчи лизинг берувчи;

  • истемолчи лизинг олувчи;

  • воситачи лизинг сотувчи.

Воситачининг асосий вазифаси шундан иборатки, у ишлаб чиқарувчидан асбоб-ускуналарни сотиб олиб, буюртмага асосан истемолчига малум бир муддатга ижарага беради. Шу билан бир қаторда воситачи молиялаштириш ишларининг барчасини ўз зиммасига олади. Лизинг даврида воситачи (масалан, банк) истемолчидан келишилган микдордаги йиллик (ойлик, кварталлик, ярим йиллик) бадалларини олиб туради.
Лизинг бир вақтнинг ўзида \ам молиялаш, ҳам янги технологияларни харид қилиш масалаларни ҳал етишда ўхшаши йўқ молиявий воситадир. Шуни такидлаш жоизки, лизинг фаолияти бир қатор ривожланган давлатларда иқтисодий тараққиётнинг, кичик ва ўрта бизнесни қўллаб-қувватлашнинг жуда муҳим ва самарали шакли ҳисобланади. Лизинг туфайли ҳам лизинг сотувчи, ҳам лизинг берувчи, ҳам лизинг олувчи, яни лизинг операсиясида қатнашувчи ҳар бир субект манфаат топади.
Масалан, ишлаб чиқарувчи (сотувчи) лизинг операсияси туфайли енг аввало ускуна ва машиналарнинг олди-сотдисини амалга ошириб, сотув кўламини кенгайтириши мумкин (37-жадвал).

Download 0.65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   32




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling