Лизинг асосий фондларни янгилаш усули сифатида


Узбекистон республикасида лизинг муносабатлари ҳуқуқий асосларини такомиллаштириш


Download 131.05 Kb.
bet6/18
Sana12.03.2023
Hajmi131.05 Kb.
#1264652
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   18
Bog'liq
Лизинг

Узбекистон республикасида лизинг муносабатлари ҳуқуқий
асосларини такомиллаштириш


Узбекистонда лизинг муносабатлари институтларини шакллантириш, юкррида таъкидланганидек, 1995 йилдан, лизинг
операцияларини ташкил этиш ^акидаги Эд'кук.ий хужжатлар
к,абул килингунича бошлаб юборилган эди. Мамлакатда лизинг
муносабатларга асос солган асосий \ужжат булиб, Узбекистон
фуцаролик кодекси хисобланади.
Узбекистон республикасида лизинг муносабатларнинг мураккаблиги ва нисбатан янгилиги уларнинг юридик табиатига
нисбатан турли нуктаи назарларни юзага келтирди.
Куп йиллик мунозаралар натижасини умумлаштириб, икки
асосий ёндашишни ажратиб курсатиш маъцул: шулардан бирида
баъзи мутахассислар лизингга анъанавий фукаролик \укУКИ институтлари ёрдамида карайдилар; ижара шартномаси, олдисотди, карз, топширик ва шунга ухшаш. Бошкача ёндашиш тарафдорлари шундай таъкидлайдилар — лизинг муносабатларнинг мураккаблиги ва узига хослиги уларга уларни тартибга солишнинг узига хос воситасини ишлаб чикишни талаб килувчи
алохдца муносабатлар сифатида караш имконини беради.
Афсуски, х;ар иккала назарияда лизинг шартномасини муддатли олди-сотдига киёслаганда бутун эътибор факат лизинг
шартномасига каратилмокда, лизинг муносабатларининг бутун
мажмуи эса четда колмокда. Натижада лизинг берувчи ва лизинг олувчи уртасидаги муносабат четга чикувчи купгина масалатар бу назарияларда уз аксини топмаган.
Шу билан бирга лизинг имконияти, ускунага эгалик килиш
ва вактинча фойдаланиш буйича муносабатлар билан чегараланмайди. Лизингнинг \укукий табиати \акида суз борганда
Куйидаги масалани катъий чеклаш му\им: лизинг барча
Катнашчилари уртасидаги муносабат кузда тутиляптими ёки бу фак,ат ускунани вактинча фойдаланиш учун берилиши
Хакидаги шартномами. Биринчи \олда, умуман кандайдир бирор маълум шартнома хдкдца суз булиши мумкин эмас, чунки,
бутун мажмуи таркибига унинг таркибий унсури сифатида олди-сотди муносабати, ускунадан вак,тинча фойдаланиш, айрим
Холларда яна карз, кафолат ва бошцалар киритилади. Мазкур
шартномавий муносабатларда катнашувчи томонларнинг муносабати, уларнинг узаро боглилиги ва узаро алокддорлиги мураккаб тузилмани ташкил этади ва унинг таркибий
к,исмларидан бирининг булмаслиги уни бузилишига олиб келиши мумкин. Шундан келиб чикдцики, лизинг хасида гапирганда атрофлича урганиш ва мустакдл бошцарилишни талаб
кдлувчи алохида институт \ак,ида суз бориши керак.
Ускунани вактинча фойдаланишга беришлик хаКидаги
шартнома, яъни айни лизинг шартномаси, лизинг битимининг
унсурларидан бири сифатида хдцикдтан хам ижара шартномаси
билан купгина умумийликка эга. Х^ар икки шартнома хам муайян тур ускунани вактинча фойдаланиш ва эгалик килиш
учун бериш буйича муносабатни юзага келтиради, лекин субъекта в таркиб, шартнома мазмуни ва лизинг шартномасида олди-сотди шартномасининг унсурлари мавжудлиги билан
фаркланади. Шундай килиб, лизинг шартномасига шартноманинг янги мустакил тури сифатида караш лозим.
Лизинг бизнесининг узига хос хусусияти булиб, лизинг битими таъминланишида лизинг объектининг узи мухим ахамият
касб этади. У лизинг шартномаси бутун муддати мобайнида
лизинг берувчининг мулки булиб кщади. Агар олинаётган
мулк ликвидли булмаса, лизинг берувчи туловга крбил эмаслик
рискини пасайтириш учун лизинг операциясини таъминлашни талаб этиши мумкин. Куй и да гил ар лизинг битимини таъминлашнинг асосий турлари \исобланади: мулк закалати, кимматли

Download 131.05 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   18




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling