Қўлланма педагогика институтларининг юқори курс студент- лари ва ўрта мактаб физика ўқитувчилари учун фойдалидир


§. Аралашмали айнимаган р- ярим ўтказгичдаги заряд ташувчилар концентрацияси


Download 1.66 Mb.
bet19/27
Sana16.06.2023
Hajmi1.66 Mb.
#1517074
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   27
Bog'liq
Azizov mubiw

Рл

  1. §. Аралашмали айнимаган р- ярим
    ўтказгичдаги заряд ташувчилар концентрацияси


Ярим ўтказгичларда фақат аралашмали акцепторлар мавжуд бўлса, ҳолда валентлик зонасидаги тешиқлар концентрацияси, ўтказувчанлик зонасига (валентлик зонасидан) ўтгап электронлар коицентрацияси билан ^кцепторлар энергетик сатҳига валентлик зонасидан ўтган электронлар концентрациясинйнг йиғиндисига тенг бўлади. Илгариги параграфда айтилган сингари акцепторлар энергетик сатҳидаги ҳолатлар сони акцепторлар концентрациясига тенг бўлади. Шунинг учун, иссиқлик таъсирида валентлик зонасидан акцепторлар энергетик сатҳига кўчиб ўтгаи электронлар зичлиги
= (5-34)
е кТ +1
га тенг бўлиб, бўш ҳолатлар сони эса
(5-35) е кТ +1
ифода орҳали аниқланади. Демак, акцепторлар энергетик сатҳига ўтган электронларнинг валентлик зонасида қолдирган ўрни тешикларнинг зичлиги Ма — ра га тенг бўлади. Температура унча юқори бўлмаган ҳолларда валентлик зонасидан ўтказувчанлик зонасига ўтган электронларнинг қолдирган ўрнини ҳисобга олмаслик мумЖин ва валентлик зонасидаги тешиклар концентрацияси


(5. 36)
паст тем- қуйидаги
Рр = ^а~Ра
бўлади. (5. 35) ва (5. 36) ва (5. 18) га'асосан ператураларда Ферми энергетик сатҳи учун ифодани оламиз:


(5. 37)
Е.„ + Еа , кТ 2 (2ит* кТ)^г
— 2 2 1п Д(вЛз
(5.37) дан кўринадики, абсолют ноль температурада Ферми энергетик сатҳи валентлик зонаси билан акцепторлар энергетик сатҳининг ўртасида ётар экан








тешиклар концентрациясини топамиз, яъни

- (5.38)
- н

Бу ерда Ь.Еа = Еа — Е^ акцепторларнинг энергияси, уй температурасида

р. = Еъ + кТ 1п

2 (2т.т*р кТУ'1*

иойлашиш
(5. 39)

30- расм. р- ярим ўтказгич-
ларда Ферми энергетик сат-
ҳи ва унииг температурага
боғлиқлиги.

31-расм. Аралашмали ярим
ўтказгичларда зарядташув-
чилариинг температурага
боглиқлиги:

аа' — хусусий ярим ўтказгичда; бб' — аралашмалар тўлиқ ионлаш- ган; бв' — аралашмалар қисман ионлашган.
(30-расм). (5. 37) ни (5. 14) га қўйсак, акцерторлар қисман ионлашган ҳол учун р-ярим ўтказгичлардаги
бўлиб,
Рр = ^а. (5. 40)
31- расмда заряд та^увчилар концентрацияси билан температура орасидаги боғланишни кўрсатувчи график берилган. (5. 13), (5. 39) ва (5. 40) лардан
л 12п}/~т*птркТ V _

Пр~ N<1
Л ) е кТ


тптркТ
Бундан кўринадики, кремний ярим ўтказгйчда Рр = Ма = 10'5и ~3 бўлса, пр 2-105 см ~3 бўлиб, —— = 5-10° га тенг. й/>


Download 1.66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   27




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling