Лойиҳа Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

 
Мактабгача ѐшдаги болалар психологияси 
Уч ѐшгача бўлган болаларнинг психик ривожланишидаги асосий янги 
ўзгаришлар 
Ёш 
даврлари 
Билиши 
Ҳаракати 
Мулоқоти 
3 ѐш 
Нутқнинг шаклланиши. 
Образли тафаккурнинг 
дастлабки нишоналари. 
Атроф муҳитдан ўзини 
ажратиши. Қатъийликни 
англаши 
Қўл предметли ҳаракат-
ларнингривожланганли-ги. Ўз 
хатти-ҳаракатлари-ни 
иродавийбошқариш-нинг 
кўринишлари 
Ўз-ўзини англашни 
юзага келиши. Дастлаб-
ки ахлоқий қоидаларни 
эгаллаши 
2 ѐш 
Фаол нутқни тушуниши 
ва ўзида юзага келиши 
Қўл ва оѐқ функциялари-нинг 
аниқ белгиланиши 
Характер асосларини 
шаклланиши. 
1 ѐш 
Нутқни тушунишнинг 
дастлабки белгилари 
Мустақил ҳолда тик туриш ва 
юриш 
Нутқниқуллашнинг 
дастлабки белгилари 
10 ойлик 
Боглиқлик реакциясини 
юзага келиши, бегона 
муҳит ва бегоналар ора-
сида хавотирлик 
8 ойлик 
Сенсамотор интеллект-
нинг юзага келиши 
Таяниб юриши 
Жест, мимика ва пан-том 
имика ѐрдамида 
новербал мулоқоти 
7 ойлик 
Ёрдам билан туриши 
5 ойлик 
Ёрдам билан ўтириши 
3 ойлик 
Куриш қобилиятининг 
шаклланиши 
Ён томонигаўгирилиши 
Онанинг жилмайишига 
жавоб қайтариши 
2 ҳафта 
Онанинг товушини бош-
қа товушлардан фарқла-
ши 
1 ҳафта 
Ҳаракатларни кузатиши

---

296 
Мактабгача ѐшдаги болаларнинг исихик тараққиѐти 
 
Мактабгача ѐшдаги болаларнинг хотираси кўплаб таъсир кўрсатаѐтган ахборотларни 
яхши ўзида сақлаб қолади. Ҳодисалар содир бўлишини олдинги ва ҳозирги ҳолатини яъни 
эмоционал ташвишланган ҳолатларини солиштириш имкониятлари ҳам бўлади.
(Л.Ф.Обухова Возрастная психология. 1994. 228 стр) 
Онтогенезда 3 дан 7 ѐшгача бўлган давр боғча ѐши даври ҳисобланади. Мактабгача 
ѐшдаги болалар психологиясида жуда тез сифат узгаришлари бўлишини инобатга олгаи 
ҳолда 3 даврга (3-4 ѐш) кичик макТабгача даври (4-5 ѐш) кичик боғча ѐши ўрта мактабгача 
давр (урта, боғча ѐши) 6-7 ѐш ва катта мактабгача давр катта боғча ѐшиларга ажратиш 
мумкин. Бола ривожланиш жараѐнида кишилик авлоди томонидан яратилган предмет ва 
ҳодисалар олами билан муносабатга киришади.