М а з м у н ы I. Улы7ма б5лим

!мелий д1ст6рий т1мийнат.

Компьютерди4 д1ст6рий т1мийнаты арасында е4 к5п 3олланату2ын 1мелий д1ст6рий т1мийнат (АДТ) дир.

Бу2ан тийкар2ы себеп–компьютерлардан инсан 81мме тара7ларда ке4 пайдаланы7ы, т6рли предмет тара7ларда автоматластырыл2ан тизимлерди4 жаратылы7ы 3олланылады. АДТ т5мендегише к5рсетилген. Муаммо2а 3аратыл2ан АДТ 2а т5мендегилер киреди.

• 
  Бу2алтерия ушын ДТ;
  

• 
  персаналды бас3ары7 ДТ;
  

• 
  (жараёнларды) бас3ары7 ДТ
  
• 
  банк 8абар тизимлери хабарлар.
  

Улыы7ма ма3сетли АДТ-тара7 3анийгеси бол2ан пайдаланы7шы 8абар технологиясын 3оллан2анда онын жумыс3а ж1рдем бери7ши к5плеп д1ст6рлерин 5з ишине алады булар:

• 
  компьютерларда ма2лы7матлар базасын пайда ети7 81м са3ла7ды т1мийнле7ши ма2лы7матлар базасын бас3ары7шы тизимлер (МББТ);
  

• 
  темалы 86жжетлерди автоматик т6рде, оларды тийисли 8алатта р1смийлестири7ши 81м басып шы2ары7шы тема редакторы;
  

• 
  график редакторылары;
  

• 
  есапла7лар ушын 3олай 7а3ытты т1мийнле7ши электрон таблицалар;
  

• 
  шы2арып бери7 3ураллары, ж1не су7ретлерди пайда ети7, оларды экран2а шы2арып бери7, слайдлар, анимация, фильмлар тайярла72а м5лшерленген айры3ша д1ст6лер.
  

Офис АДТ мекеме жумысларын бас3ары7шны т1мийнле7ши д1ст6рлерди 5з ишине алады. Олар2а т5мендегилер киреди:

• 
  планлы яки органайзерлер, ж1не жумыс 7а3тын режелестири7ши, ушырасы7лар, таблицалады д6зи7ши, телефон 81м жазы7 китапларын алып бары7шы д1ст6рлер;
  
• 
  (переводчик) д1ст6рлер, ж1не берилген баслан2ыш теманы к5рсетилген тилге аудары72а м5лшерленген д1ст6рлер;
  
• 
  сканер ж1рдеминде о3ыл2ан 8абарды танып алы7шы 81м тема2а 5згерти7ши д1ст6рий 3ураллар;
  
• 
  тарма3та2ы уза3 аралы3та жайлас3ан абонент менен пайдаланы7шы арасында2ы 5з-ара 3атнасты пайда ети7ши коммуникацион д1ст6рлер. Киши баспа8ана тизимлери “компьютерли наширет фаолияти” 8абар технологиясын т1мийнлейди, автоматик т6рде бетлерге ажыраты7, 8ат басларын жараты7, ре4ли графиканы тема арасына 3ойы7 8.т.б .
  

Мультимедиа д1ст6рий 3ураллары д1ст6рий товарларды4 жа4а классы есапланады. Ол ма2лы7матларды 3айта исле7 7а3тын 5згерти7, лазерли дисклерди4 пайда болы7ы, ма2лы7матларды тарма3лы технологиясыны4 ра7ажланы7ы н1тийжесинде пайда болады. Жасалма интеллект тизимлери. Бул тара7да излени7шилерди4 жолы болы7ы м6мкин:

• 
  Билимлерге тийкарлан2ан интеллектуал тизимлер.
  

Усы жолда керекли н1тийжелерден бири эксперт тизимлерини4 жаратылы7ы есапланады. Сол себепли жасалма интеллект тизимлерди4 м1лим 81м киши тара7ларды4 экстерти сыпатында т1н алы7ы 81м 3олланы7ы м6мкин.

• 
  ЭЕМ ларды4 жа4а архитектурасын жараты7.
  

Бул жолда жасалма машиналары (бесинши аул1д ЭЕМ ларын) жараты7 (проблемаларын ) 6йренеди.

• 
  Интеллект роботлар
  

Бул жол алдында 3ойыл2ан адресс 81м ма3сетке ерисе алату2ын интеллектуал роботлар аул1дин жараты7 (проблемалары) менен шу2ылланады.
Д1ст6рле7 технологиясыны4 6скенелик 3ураллары.
*1зирги 7а3ытта д1ст6рле7 технологиясыны4 6скенелик 3уралларын жараты7 менен байланыслы тез су7ретле7 менен ра7ажланба3та. Бундай 6скенелик 3ураллары д1ст6рлер жараты7 81м сазла7 ушын ку7атлы 81м 3олайлы 3уралларды пайда етеди. Олар2а д1ст6рлер жараты7 3урллары 81м Case–технологиялары киреди:

• 
  компилятор 81м интерпретаторлар;
  
• 
  д1ст6рлер китап8анасы;
  
• 
  т6рли ж1рдемши д1ст6рлер;
  

Компилятор д1стурле7 тилиндеги д1ст6рди машина кодында2ы д1ст6рге айландырып береди. Интерпретатор жо3ары д1режедеги д1ст6рле7 тилинде жазыл2ан д1ст6рди4 бас3арылы7ын т1мийнлейди. Д1ст6рлер китапханасы алдыннан таярлан2ан д1ст6рлер топламынан ибарат. Д1ст6рлер жараты7 3уралларына Макроассаеблер MASM, Visual Cutt for Windows Professional Edition компиляторы Visual Basic for Windows 8.т.б. лар кирди.
CASE — технологиясын инфарматиканы4 81зирги 7а3ытта е4 тез ра7ажланып атыр2ан тара7ыны4 бири.
CASE—Computer Aided Sistem Engineering - 8абар тизимин автоматластырыл2ан усылда планластырып дегени болып, CASE — технологиясы т6рли 3анийгелер, планластыры7шылар 81м д1ст6ршилер 3атнасату2ын к5пшиликти4 3атнасы7ын талап етету2ын 8абар тизимлерин жараты7да 3олланылады. CASE - технологиялары 3уралларына 3ара2анда жа4а, i0-жыллар а3ырында пайда бол2ан жол. CASE – технологиясы - 3ыйын д1ст6рий тизимлерди шеши7, планластыры7, ислеп шы2ары7 81м 3арап шы2ы7 технологик автоматластыры7шы д1ст6рий т1мийнатдир технологиясыны4 тийкар2ы утысы- компьютерлерди4 ма8аллий тарма2ында ислейту2ын 3анийгелерди биргеликте, планны4 ы3тиярий фрагментини экспорт - импорт 3ыла алы7ы 81м планды пайда ети7 бас3ара били7де.