M. Dáwletov, Sh. Allaniyazova, D. Seytqasımov, A. Dáwletova

túngi, kónbedi, basshı, sezse. Bul sózler túbirleri tolıq 
saqlanıp, usılay jazılǵanı menen sóylewde ózgeriske 
ushırap, azańǵı, túńgi, kómbedi, bashshı, sesse túrinde 
aytıladı. 2) Kúlki, túlki, qulın, julın, gúrek, júrek. Bul 
sózler imla qádeleri tiykarında usılay jazılǵanı menen 
sóylewde kúlkú, túlkú, qulun, julun, gúrók, júrók tú-
rinde aytıladı. 
8-shınıǵıw. Aqırı n sesine tamamlanǵan túbirge b sesinen 
baslanǵan qosımta qosılǵan sózlerge birneshe mısal keltiriń. Olar-
dıń aytılıw hám jazılıw ózgesheligin aytıp beriń.
Ú l g i :  janba, isenbe. 

---

9
9-shınıǵıw. Aqırı n sesine tamamlanǵan túbirge q, ǵ, d
seslerinen baslanǵan qosımta qosılǵan sózlerge birneshe mısal 
keltiriń. Olardıń aytılıw hám jazılıw ózgesheligin aytıp beriń.
Ú l g i :  jonqa, tanǵan, jónge. 
10-shınıǵıw. Bas hárip penen jazılatuǵın hár túrli on bes 
sóz tawıp jazıń. Olardıń ne ushın bas hárip penen jazılatuǵının 
túsindirip beriń.
Sorawlar hám tapsırmalar:
1. Orfoepiya degenimiz ne?
2. Orfografiya degenimiz ne?
3. Ózlerińiz aytılıwı hám jazılıwı ózgeshe sózlerge mı-
sallar tabıń.
§ 2. Birinshi akademik — Marat Nurmuxammedov
11-shınıǵıw. Tekstti oqıń. «M. Nurmuxammedov — birinshi aka-
demik» temasında sáwbetlesiń.
XX ásirdiń 60-80-jıllarında Ózbekstan kóleminde tanı-
malı ádebiyatshı dárejesine kóterilgen Ózbekstan Ilimler 
akademiyasınıń akademigi Marat Nurmuxammedov 60-jıllar-
da ilim izertlew jumısın tiykarınan XX ásir prozasınıń 
áhmiyetli máselelerin izertlewge baǵıshladı. Onıń «Házirgi 
proza haqqındaǵı oylar» (1962), «Seydan ǵarrınıń gewi-
shi»nde kórkemlik sheberlik máselesi» (1960), «Aqdárya» 
romanı haqqında» (1963), «Balıqshınıń qızı» romanı sıyaqlı 
bir qatar maqalaları qaraqalpaq ádebiyatında proza janrı-
nıń payda bolıwı hám qáliplesiwin kórsetip beriwge baǵısh-
lanǵan jumıslar edi. Ol 1965-jılı proza haqqındaǵı bul 
izertlewlerin juwmaqlastırıp, doktorlıq dissertaciya jaqladı. 
70-80-jıllarda M. Nurmuxammedov kóbirek qaraqalpaq áde-
biyatınıń teoriyalıq máselelerine qızıǵıp, «Qaraqalpaq jazba 
ádebiyatınıń dórewi» (1968), «Túrkiy tilles ádebiyatlarında 
awızeki hám jazba tradiciyalardıń sintezi haqqında» (1981) 
sıyaqlı maqalalar dóretti.

---

10
Sońǵı jıllarda M. Nurmuxammedov Pushkin shıǵarmala-
rınıń Orta Aziya xalıqları folklorı menen baylanısın izert-
lewge arnap «Pushkin hám Orta Aziya xalıqlarınıń folklorı», 
«Pushkin, Orınbor hám orınborshılar» (1981—1983) kitapların 
dóretti.