M. F. Axundov adina miLLİ Kİtabxana ə lam ə

 
Adilə Abdullayeva 
 
 
 

 
172
 
Laçın rayonu Azərbay-
can Respublikasının cə-
nub-qərbində, dağlıq  əra-
zidə yerləşir. Şimaldan  
 
 
Kəlbəcər,  şərqdən Xocalı, 
Şuşa və Xocavənd, cənub-
dan Qubadlı rayonları, 
qərbdən isə Ermənistan 
Respublikası ilə  həmsər-
həddir. 
Dünyada ən nadir ağac 
sayılan qırmızı  dəmirağac 
meşələri, çoxlu mineral 
suları, kobalt, uran, civə, 
qızıl, dəmir, müxtəlif  
 
 
rəngli mərmər yataqları, 
həddindən çox dərman 
bitkiləri və s. vardır. 
Laçın  şəhərinin yerini 
Tağı  Şahbazi Simurq 
seçmiş  və bu  adı da ona 
özü vermişdir. Laçın ra-
yonu 1924-cü ildə  təsis 
edilmişdir. Rayonun mər-
kəzi Laçın şəhəridir. 
 
 İşğaldan əvvəl: 
217 mədəniyyət müəssisəsi; 
                    142 səhiyyə obyekti; 
                    133 idarə və müəssisə; 
                    100 ümumtəhsil məktəbi; 
                     5 məktəbəqədər müəssisə; 
                     5 musiqi məktəbi; 
                     1 internat məktəbi; 
1 orta texniki peşə məktəbi; 
                     1 rabitə müəssisəsi.  
May 
 
 
 
l a ç ı n
 
18  
 
Ərazisi - 1875 km
2
 
Əhalisinin sayı - 61763  
İnzibati mərkəzi – LAÇIN 
İşğal tarixi 18.05.1992  
 
  Laçın - dağların sinəsinə qonmuş  nəhəng 
bir qartala bənzəyir. Bu qartalın hər lələyi 
düşmən gözünə bir ox idi. 
Qulu Xəlilov

 
173
1992-ci il xalqımızın ta-
rixinə  ən ağır, müdhiş bir 
il kimi daxil olub.  Dağlar 
qoynunda yerləşərək öz 
gözəlliyi ilə aləmə mey-
dan oxuyan, hər daşında 
bir sirr yatan Laçın düş-
mənə  təslim edildi. Laçın 
da  Şuşa kimi mühüm 
hərbi-strateji  əhəmiyyətə 
malik idi. Şuşanın işğalı 
günü Laçın da güclü top 
və raket atəşinə  məruz 
qalmışdı. Xəyanət və 
xəyanətə  bərabər məsu-
liyyətsizlik Dağlıq Qara-
bağın, bütünlükdə isə 
Azərbaycanın gələcək ta-
leyi üçün mühüm əhəmiy-
yətə malik olan vüqarlı 
Laçını düşmənə təslim et-
di. Bu təslim nəticəsində 
təbii səngərlərlə  əhatə 
olunmuş Laçın odlara qa-
lanaraq tamamilə dağı-
dıldı. Sərvəti talan olu-
naraq Ermənistana da-
şındı, mədəniyyət ocaq-
larımız, tarixi-memarlıq 
abidələrimiz o torpaqlar-
dan silindi, minlərlə baş 
mal-qara aparıldı, 
ən 
başlıcası isə laçınlılar 
doğma obalarından perik 
düşərək respublikamızın 
bölgələrinə  səpələndilər. 
Şuşa və Laçın həmin 
günlər yalnız taleyin 
ümidinə qalmışdı  
Artıq 15 ildir ki, dağ-
lar gözəli Laçın erməni 
daşnaklarının ayaqları al-
tında inildəyir, laçınlılar 
isə ölkənin müxtəlif  əra-
zilərində köçkün vəziy-
yətində yaşayırlar. Laçın-
lılara dövlətimiz və soy-
daşlarımız tərəfindən nə 
qədər qayğı və diqqət gös-
tərməsinə baxmayaraq, 
onlar yurd həsrəti ilə  çır-
pınırlar. Ölkə başçısı  İl-
ham  Əliyevin bu isti-
qamətdə apardığı siyasət 
deməyə  əsas verir ki, tor-
paqlarımızın işğaldan 
azad ediləcəyi, bir mil-
yondan artıq qaçqın-köç-
künümüzün, o cümlədən 
laçınlıların öz yurdlarına 
qayıdacaqları gün uzaqda 
deyil. 
 
 
 
Ədəbiyyat 
 
 
Əliyev, A. Laçın polisinin 
qəhrəmanlıq salnaməsi.-
B.:Şur, 1993.-74 s. 
İsmayılov, F. Tarixin fa-
ciəsi: Laçın.- B.: Nurlar, 
2003.-48 s. 
Mahmudov, Y. Qarabağ: 
real tarix, faktlar, sənədlər 
/ Mahmudov, Y., Şükürov 
F.- B.: Təhsil, 2005.-  
380 s. 
 
 
İnternetdə 
 
http://www.azadqarabag.a
zerall
. 
www.anl.az
.  
 
 
 
Səadət Mütəllimova 
 

 
174
 
 
 
 
Dünyada ilk muzey 
Ellin dövründə  qədim 
Misirin paytaxtı  İskən-
dəriyyə  şəhərində yara-
dılmışdır. Burada 40 000-
dən artıq eksponat top-
lanmışdır.  Şöhrəti bütün 
dünyaya yayılmış mu-
zeylər isə çoxdur. Onlar-
dan ən məşhurları Parisdə 
Luvr Muzeyi, Londonda 
Viktoriya və Albert Mu-
zeyi, İstanbulda Topqapı  
 
 
Muzeyi və Sankt-Peter-
burqda Ermitajdır. 
Azərbaycanda isə mu-
zey işinin tarixi çox da 
qədim deyil. İlk milli mu-
zeyin yaradılması Azər-
baycan Xalq Cümhuriy-
yəti dövrü ilə bağlıdır. 
1919-cu il dekabrın 7-də 
“İstiqlal” Muzeyi fəaliy-
yətə başlamışdı. Muzeydə 
tariximizi, milli-mənəvi 
dəyərlərimizi  əks etdirən 
eksponatlar - məişət əşya-
ları, silahlar və əlyazmalar 
toplanmışdı. Keçmiş So-
vet hakimiyyəti illərində 
Respublikada muzey şə-
bəkəsi daha da geniş-
lənmişdir: Nizami adına 
Ədəbiyyat Muzeyi, L.Kə-
rimov adına Azərbaycan 
Xalçası  və Xalq Tətbiqi 
Sənəti Dövlət Muzeyi, 
Azərbaycan Tarixi Muze-  
 
 
 
yi, Xalq Maarifi Muzeyi, 
əksər rayon və  şəhərlərdə 
diyarşünaslıq muzeyləri, 
elm  və  mədəniyyət xa-
dimlərinin ev - muzeyləri 
və s.   
Azərbaycan həm də 
açıq səma altında yerləşən 
muzeylər ölkəsidir. Bunu 
Qobustanda, 
İstisuda 
(Kəlbəcər) və  Gəmiqaya-
da (Naxçıvan) qayalar 
üzərindəki təsvirlər sübut 
edir.  
Dünya mədəni ictima-
iyyəti hər il mayın 18-ni 
1977-ci ildə Beynəlxalq 
Muzeylər  Şurasının 11-ci 
konfransında təsis olun-
muş Beynəlxalq Muzeylər 
Günü kimi qeyd edir. 
1978-ci ildən etibarən bu 
bayram hər il 150-dən çox 
ölkədə qeyd olunur. 
 
May 
 
Beynəlxalq Muzeylər Günü  
1977  
18  
 

 
175
Ədəbiyyat 
 
Kəbutər. Beynəlxalq Mu-
zeylər Günü qeyd olundu 
//Yeni  Azərbaycan.- 
2006.- 19 may.- S.7. 
18- May Beynəlxalq Mu-
zeylər Günü //Qocayev, 
Ə. Bayramlar və tarixi 
günlər.- B.: Altun Kitab, 
2006.- S. 107-109. 
Mükərrəmoğlu, M. Bey-
nəlxalq Muzeylər Günü 
münasibətilə Musiqi Mə-
dəniyyəti Dövlət Muze-
yində 
tədbir keçirildi 
//Xalq qəzeti.- 2007.- 20 
may.- S. 4. 
 
İnternetdə 
 
 
www.apa.az
. 
www.azadinform.az
 
www.bizimasr.media-
az.com
 
www.osi-az.org
 
www.ses-az.com
 
 
Adilə Abdullayeva 

 
176
 
 
 
 
Salman Məmmədəmin 
оğlu  Əsgərоv (Mümtaz) 
20 may 1884-cü ildə Şəki 
şəhərində anadan оlmuş-
dur. Kiçik yaşlarından Aş-
qabad  şəhərində yaşamış, 
ibtidai təhsilini də    оrada 
Хalхallı Mirzə  Əsədul-
lanın məktəbində almış-
dır. Uşaqlıqdan böyük bir 
ailənin qayğısını çəkməyə 
məcbur 
оlan Salman 
Mümtaz müntəzəm təhsil 
ala bilməmişdir. 
  Оnun bir ədəbiy-
yatşünas kimi yetişmə-
sində istedadı,  ədəbiyyata 
böyük həvəsi, öz üzərində 
işləməsi və  çох qüvvətli 
hafizəsi mühüm rоl оyna-
mışdır. Salman Mümtaz  
müəllimi Mirzə  Əsədul-
ladan  ərəb və fars dillə-
rini, habelə Hindistanda 
geniş yayılmış urdu dilini 
öyrənmişdir.  Şərq dillə-
rinə  bələd  оlması  оnda 
ümumiyyətlə,  ədəbiyyat 
nümunələrini tоplamaq, 
оnların izahı  və  şərhi ilə 
məşğul  оlmaq, nəşr et-
mək, məşhur  şairlərin 
əsərlərini  охuculara çat-
dırmaq meylini güclən-
dirmiş  və  оnu mətbuat 
aləmi ilə daha sıх bağ-
lamışdır. 
Салман  Мцмтаз  ясрин 
яввялляриндя  тарихимизин 
мцбаризяляр,  gərgin  ахта-
рышлар дюврцндя фяалиййятя 
башламышдыр. Щям дя узун 
мцддят  Азярбайъандан 
хейли  узагларда  йашамыш, 
о  мцщитин  аб-щавасы  иля 
пярвяриш  тапмышдыр.  Ялли 
дюрд  иллик  юмрцнцн  отуз 
илдян  чохуну  ядябиййат 
тарихимизин  юйрянилмясиня 
щяср етмиш С.Мцмтаз шаир 
вя  алим-мятншцнас  кими 
шющрят газанмышдыр.  
Йарадыъылыьа  Шярг  шеi-
ринин  тясири  алтында  баш-
лайан,  ушаглыгдан  Азяр-
байъан  вя  Шярг  ядя-
биййатына  чох  бюйцк  ма-
раг  эюстярян,  Низами, 
Фцзули,  Firdövsi,  Сяди  вя 
Щафиз  кими  классиклярин 
ясярлярини  мцталия  едян 
вя  онларын  сяняткарлы-
ьындан  чох  шей  юйрянян 
С.Мцмтаз 
Ашгабадда 
Мяммядяли  Манафзадя, 
Мирфяттащ  Мусяви,  Зцл-
фüгар  Ъяфяров,  Ъяфяр 
Тащиров,  Рза  Сямядов, 
Мирящмяд Мирдадашзадя, 
Мящяммяд  Сяид  кими 
габагъыл  фикирли    зийалылар 
иля  йахындан  таныш  олмуш, 
Ядяби  Мяълис  тяшкил  ет-
миш,  классик  шеир  цс-
 
May 
 
125  illiyi 
Salman Mümtaz      
1884-1941 
 
 
Ədəbiyyatşünas 
25 

 
177
лубунда  йени  ясярляр  йаз-
мышдыр. 
1905-ъи  ил  ингилабындан 
сонра  узун  мцддят  Тцр-
кцстанда 
Азярбайъан 
мятбуатынын 
мцвяккили  
олмуш таъир Салман Мцм-
тазын  ады  мяшщур  “Моlла 
Нясряддин”  журналынын  adı 
иля də баьлыдыр. О, “Моlла 
Нясряддин”  журналынын  фя-
ал  ямякдашларындан  бири 
олмуш,  Ъялил  Мяммяд-
гулузадя,  Мирзя  Ялякбяр 
Сабир, 
Ябдцррящимбяй 
Щагвердийев,  Юмяр  Фаиг 
Неманзадя, 
Мяммяд 
Сяид  Ордубади,  Ялигулу 
Гямкцсар,  Яли  Нязми, 
Рзагулу 
Няъяфов 
иля 
достluq etmişdir.  
Мювщумата,  ъящалятя 
бир  сюзля  бцтцн  тцфейли 
цнсцрляря  гаршы  фядакар-
лыгла  мцбаризя  апаран 
С.Мцмтаз  дил  сафлыьы, 
мягсяд  принсипиаллыьы,  га-
дын  азадлыьы  ятрафында 
эедян мцбащисялярдя  гя-
зет  вя  журнал  сящи-
фяляриндя  фяал  чыхыш  ет-
мишдир. 
S.Mümtaz kласsик 
ядяби  ирсин  топланмасы, 
няшри  вя  тядгиги  сащя-
синдя  də фяалиййят эюстяр-
миш,  Азярбайъан  шаир  вя 
ашыгларынын  ясярляринин  бир 
сыра  намялум  ялйазма 
нцмунялярини  ашкара  чы-
хармышдыр.  “Коммунист” 
nəşriyyatında “Унудул-
муш йарпаглар” башлыьы ал-
тында Азярбайъан ядябий-
йаты серийасындан 24 шаирин 
(Нясими,  Гювси  Тябризи, 
Нишат Ширвани, Аьа Мясищ 
Ширвани,  М.П.Вагиф,  Г. 
Закир,  М.Ш.Вазещ  вя  с.) 
китабыны  бурахдырмышдыр. 
Бунларын  бир  чоху  щямин 
шаирлярин  ясярляринин  илк 
топлу  няшри  иди.  Ашыг  пое-
зийасы 
нцмуняляриндян 
ибарят  “Ел  шаирляри”  кита-
быны    (Щ. 1-2, 1927-1928; 
тякрар  чапы 1935), “Сары 
ашыьын 
байатыларыны»  
(1927,1934)  няшр  етдир-
мишдир.  S.Mümtaz  Азяр-
байъан  ядябиййаты  клас-
сикляринин    ясярляринин 
елми-тянгиди 
мятниниn  
щазырланмасы sahəsində də 
чалышмышдыр.  Ədibin  Ня-
сими,  Шащ  Исмайыл  Хятаи, 
Щябиби,  Фцзули,  Видади, 
Вагиф, 
Исмайыл 
бяй 
Гутгашынлы вя başqalarının 
щяйат  вя  йарадыъылыьына 
даир  арашдырмалары,  М.Я. 
Сабир, А.Сящщят щаггында 
хатиряляри варdır. 
С.Мцмтаз  эюзял  тяд-
гигатчы,  мяшщур  ядиб  ол-
магла  йанашы,  ейни  за-
манда  эюзял  тарихчидир. 
Чцнки  о,  юз  арашдырмала-
рында  тарихи  мясяляляри  вя 
мяхязляри    дя  нязярдян 
гачырмамыш, яксиня, онла-
ра  диггят  йетирмиш  вя  ма-
раглы елми нятиъяляр чыхар-
мышдыр.  Салман  Мцмтаз 
байатыларын  илк  топлайыъысы 
вя  тядгигатчысы  олмушдур. 
Бу  бахымдан  онун 1927-
ъи  илдя  няшр  етдирдийи 
“Ашыг  Абдулла”  адлы  ки-
табы  диггяти  cялб  едир. 
Салман  Мцмтазын  тoп-
лайыб няшр етдирмиш олдуьу 
ясярляр  ядябиййат  тари-
химизя, 
о 
ъцмлядян  
Aзярбайъан  тарихиня  даир 
фактларын  юйрянилмяси  юз 
ящямиййятини itирмямиш-
дир. 
Бу фядакар инсанa yüz-
lərlə günahsız qurbanlar-
dan biri kimi  миллятчи 
дамьасы  вурулараг,  сцр-
эцн  едилмиш  вя  беляликля 
юмрцнцн  ян  бящряли  ча-
ьында  щяйатла  видалашмыш-
дыр.  Адыны    йцксяк    мя-
щяббятля,  щюрмятля  чя-
кяряк  анадан  олмасынын 
125  иллийини  гейд  етди-
йимиз  Салман  Мцмтаз 
1938-ъи илдя Орйолда вящ-
шиъясиня эцллялянмишдир. 
 

 
178
Ədəbiyyat 
 
Азярбайъан 
ядябиййаты 
(Ел шаирляри: 2 ъилддя /тярт. 
ед.  Салман  Мцмтаз;  ред. 
филол.е.н.  Паша  Кяримов); 
АМЕА-нын 
М.Фüzuli 
адына  Ялйазмалар  Ин-ту.-
Б.:  Нурлан, 2005.- C.Ы.-
461 с. 
Азярбайъан  ядябиййаты-
нын гайнаглары /тярт. вя юн 
сюзцн мцяллифи Р.Таьыйев; 
ред.  М.Адилов.-  тякрар 
няшр.- B.: Аврасийа  Пресс, 
2006.-  439 с. 
Азярбайъан  ядябиййаты-
нын гайнаглары  /тярт вя юн 
сюзцн  мцяллифи    Р.Таьы-
йев.- Б.: Йазычы,1986.- 
448 с. 
Ел шаирляри /тярт ед. Аьалар 
Мирзя; АМЕА-нын Фолкор 
İнституту.- Б.: Сяда, 
2005.-292 с. 
Мирзя Шяфи Вазещ /няшря 
щаз. А.Рамазанов; ред. 
М.Адилов.- Б.: Нурлан, 
2005.-31 с. 
Няъяфов, Н. Салман  
Мцмтазын  ядяби вя елми 
фяалиййяти.- Б.: Маариф, 
1987. - 98 с. 
Пашайева, М. Салман 
Mцмтаз архивинин тясвири  
/М.Пашайева, З.Щаъыйева; 
Азярбайъан Милли Elmlər 
Академийасы Мящяммяд 
Фцзули адына Ялйазмалар 
İnstitutu.- Б.: Нурлан, 
2005 .-237 с. 
Тащирзадя,  Я.  Салман 
Мцмтаз: (Тяръцмейи  щал 
очерки).-  Б.:  Кцр, 2002.-
16 с. 
Таьыйев, Р. Салман 
Мцмтаз.- Б.: Елм, 1974.-
44 с.  
 
Ибращимов, М. Фядакар 
тядгигатчы, М.Ибращимов 
Нийясиз, неъясиз бир йа-
зысан сян.- Б.: Йазычы,  
1985.- С.533-546. 
Zeynalov, M. Azərbay-
canın ən zəngin adamı: 
Salman Mümtaza öz əlilə 
yaratdığı  əlyazmalar Fon-
dunu da çox gördülər 
//Xalq cəbhəsi.- 2003.- 9 
may.-S.14. 
 
Nailə Alışova 

 
179
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Mürsəl  İsmayıl oğlu 
Həkimov 1929-cu il ma-
yın 20-də Qazax rayonu-
nun Kəmərli kəndində 
anadan olmuşdur. Burada 
kənd orta məktəbini bitir-
dikdən sonra Qazax iki-
illik Müəllimlər  İnsti-
tutunda təhsil almışdır 
(1947-1949). Azərbaycan 
Dövlət Pedaqoji İnsti-
tutunun Tarix-filologiya 
fakültəsində  təhsilini da-
vam etdirmişdir (1955-
1960). “Aşıq Hüseyn Ca-
vanın həyat və yaradı-
cılığı” mövzusunda nami-
zədlik dissertasiyası mü-
dafiə etmişdir (1965). 
“Orta  əsrlər Azərbaycan 
aşıq yaradıcılığı” mövzu-
sunda doktorluq disser-
tasiyası müdafiə etmişdir 
(1986). Ədəbi-elmi fəaliy-
yətinə  tələbəlik illərindən 
başlamışdır. Əsərləri döv-
ri mətbuatda, toplu və al-
manaxlarda çap olunmuş-
dur. SSRİ Folkloristlər 
Cəmiyyətinin, Azərbay-
can folklorşünaslıq quru-
munun təmsilçisi (1977-
1992), Türkiyə Atatürk 
Kultur Dil və Tarix yük-
sək qurumunun üzvü ol-
muşdur. 
Azərbaycanın tanınmış 
folklorşünas alimi, ləya-
qətli ziyalı, professor 
Mürsəl Həkimov 2006-cı 
il aprel ayının 19-da Ba-
kıda vəfat etmişdir. 
 
Ədəbiyyat 
Azərbaycan aşıq  şeir  şə-
killəri və qaynaqları .- B.: 
Maarif, 1999.-  375 s. 
Bayatılar.- B.: APİ nəşriy-
yatı, 1991.- 101 s.  
Bozqurd-kultum mənim, 
Türk eli yurdum mənim.- 
B.: “Yeni nəsil”, 2001.- 
333 s. 
Dədə Qorqud-1300.- B.: 
ADPU nəşri, 2000.- 40 s. 
Oğuz-tərəkəmə xalq mə-
rasimləri və meydan ta-
maşaları.-B.: Maarif, 
1997.- 333 s.  
Azərbaycan xalq dastan-
larında ana-qadın mənə-
viyyatı //Dədə-Qorqud.- 
2003 .- № 1-2.- S. 6-14.   
 
 
 
 
 
 
Gülşən Hüseynova  
 
May 
 
80  illiyi 
Mürsəl  Həkimov        
1929-2006 
 
 
Folklorşünas 
20 

 
180
 
 
 
 
    
Azərbaycanın Xalq ya-
zıçısı Hüseyn İbrahimov 
1919-cu il  may ayının 
23-də Naxçıvan MR-in 
Şərur rayonunun Şahtaxtı 
kəndində anadan olmuş-
dur. Kənd yeddiillik mək-
təbini bitirdikdən sonra 
Naxçıvan Pedaqoji Tex-
nikumunda, Azərbaycan 
Dövlət Universitetinin 
Jurnalistika fakültəsində 
(1953-1958) təhsil almış-
dır.  Noraşen (indiki Şə-
rur) rayon  Sədərək kənd 
orta məktəbində müəllim 
kimi  əmək fəaliyyətinə 
1940-cı ildə başlamış,  
Noraşen rayonunda bir 
sıra ictimai vəzifələrdə 
çalışmışdır.  Ədəbi fəaliy-
yətə 1944-cü ildə  “Ədə-
biyyat qəzeti”ində çap 
olunan “O, düşməndə 
qoymadı anasının qanını” 
adlı ilk şeiri ilə başla-
mışdır. Bundan sonra öz 
hekayələrini dövri mət-
buatda müntəzəm olaraq 
çap etdirmişdir. “Qu quş-
ları öləndə oxuyurlar” 
əsərini və Hüseyn Cavidə 
həsr etdiyi “Böhtan” ro-
manını 1998-ci ildə başa 
çatdırmışdır. Əsərləri keç-
miş SSRİ və bir çox xarici 
ölkə xalqlarının dillərinə 
tərcümə olunmuşdur.  
Yazıçı  həm komediya, 
həm də faciə janrında mü-
kəmməl  əsərlər yarat-
mışdır.   “Torpağın övlad-
ları” və  “İtirilən sağlıq” 
pyesləri Cəlil Məmməd-
quluzadə adına Naxçıvan 
Dövlət Dram Teatrında 
tamaşaya qoyulmuşdur. 
Əziz Nesinin (Türkiyə), 
Murad Sibainin (Suriya), 
Şixata Ubeydin (Misir) və 
Abdulla Qəhharın (Özbə-
kistan) bir sıra hekayə-
lərini Azərbaycan dilinə 
tərcümə etmişdir. SSRİ 
yazıçılarının ikinci və 
üçüncü qurultaylarında 
nümayəndə kimi iştirak 
etmişdir. Azərbaycan KP 
Naxçıvan Vilayət Komi-
təsi və Azərbaycan  Yazı-
çılar  İttifaqı plenumuna 
dəfələrlə üzv seçilmişdir. 
Naxçıvan Ali Sovetinin 
(ЫV, VЫЫ, VЫЫЫ çağırış) 
deputatı, Naxçıvan Ali 
Sovetinin Sədri (1963-
1967) olmuşdur. SSRİ 
“Bilik” cəmiyyəti nüma-
yəndə heyətinin tərki-
bində Finlandiya və Da-
 
May 
 
90 illiyi 
Hüseyn İbrahimov      
1919-2008 
 
 
Yazıçı 
23 

 
181
nimarka ölkələrinə 
(1967), Azərbaycan mə-
dəniyyət işçiləri nüma-
yəndə heyətinin rəhbəri 
kimi  İtaliya və  Əlcəzair 
ölkələrinə (1975) səfər et-
mişdir. Naxçıvan MR Ali 
məclisinin nümayəndə he-
yətinin tərkibində  İran 
İslam Respublikasında 
(1992, 1994,  1996) ol-
muşdur. Azərbaycan  ədə-
biyyatının inkişafındakı 
xidmətlərinə görə beş 
medalla, 1994-cü ildə 
anadan olmasının 75 illiyi 
münasibətilə  “Şöhrət” or-
deni ilə  təltif edilmişdir. 
Prezidentin fərdi təqaü-
dünə layiq görülmüşdür 
(2002). 
Azərbaycanın xalq ya-
zıçısı Hüseyn İbrahimov 
10 aprel 2008-ci ildə  89 
yaşında dünyasını dəyişib 
                                                
 
Ədəbiyyat 
 
Seçilmiş  əsərləri: 3 c.-də. 
– B.: Naksuana, 2007. 
Seçilmiş əsərləri.– B.: 
Gənclik, 1998. – 423 s. 
Ata, qız və bostonlu 
Franklin: Hekayələr, no-
vellalar, povestlər.– B.: 
Yurd, 1999. -180 s. 
Bahar yağışı.- B.: Yazıçı, 
1983. – 219 s. 
Böhtan: Roman.– B.: Şərq 
-Qərb,  1998. – 286 s. 
Əsrin onda biri: Roman .– 
B.: Avrasiya, 2005. –  
383 s. 
Günəş doğan yerdə.– B.: 
Gənclik, 1976. – 147 s. 
Qu quşları öləndə oxuyur-
lar.– B.: Azərb. Dövlət 
Kitab Palatası, 1988.- 
203 s. 
Xalq yazıçısı Hüseyn 
İbrahimov-80: [Təbriklər, 
məqalələr, xatirələr top-
lusu] /topl. və red. Hüseyn 
Həşimli.– B.: Yurd, 1999. 
– 124 s. 
Xəlilzadə, F. Sabahın so-
rağında: [Xalq yazıçısı 
Hüseyn İbrahimovun 85 
illiyi münasibətilə] 
//Azərbaycan.-2004.-22 
may.- S. 8. 
 
                                                
Rus dilində 
 
Гюлзар: Рассказы.– Б.: 
Азернешр, 1958. – 95 с. 
Когда  ошибается  серд-
це:  Рассказы.–  Б.:  Гян-
джлик, 1968. – 171 с. 
 
                                              
 
İnternetdə 
 
www.az.wikipedia.org
 
 
 
                                                                                 Səmayə Quliyeva 
   

 
182
 
 
 
Azərbaycanda XX 
əsrin  əvvəlinin  ədəbi-
bədii mühitinin tufanı, 
onun həm realist, həm də 
romantik dalğada qaba-
ran, öz içərisindən aşıb-
daşan narahat qəlbi məhz 
Səhhətin poeziyasında 
durulmuşdur. Sözün əsl 
mənasında “millilik” və 
“millət” anlayışı, “Ana 
dili” və “Vətən” məfhumu 
müasirləri və 
qələm 
dostları arasında məhz 
Abbas Səhhətin zəngin 
ədəbi-elmi irsində bu 
qədər aydınlıq kəsb 
etmişdir.  
Mehdizadə Abbasqulu 
Əlabbas oğlu Səhhət 
(Abbas Səhhət) 1874-cü il 
mayın 24-də  Şamaxı  şə-
hərində anadan olmuşdur. 
Burada atasının açdığı 
məktəbi bitirdikdən sonra 
İranın Xorasan şəhərində 
mədrəsədə, sonralar Teh-
ranın “Mədrəssəyi-niza-
miyyəyinasiriyyə” mək-
təbində təhsil almışdır. 
Əmək fəaliyyətinə  Şa-
maxıda Rüşdiyyə  mək-
təbində müəllim kimi 
başlayan Abbas Səhhət 
həm də  bədii yaradıcılığa 
güclü meyl göstərmişdir. 
1905-ci il inqilabı milli 
ədəbiyyatın ümumi inki-
şafına oyadıcı 
təsir 
göstərdiyi kimi, Səhhətin 
də yaradıcılıq im-
kanlarının genişlənməsi 
üçün münbit şərait ya-
ratmışdır. Onun ilk mətbu 
şeiri 1905-ci ildə  “Şərqi-
rus” qəzetində 
dərc 
edilmişdir. Burjua-de-
mokratik inqilabının təsiri 
onun poetik yaradıcılı-
ğında ictimai-siyasi mo-
tivləri gücləndirmişdir. 
Çıxış yolunu maarif və 
mədəniyyətin inkişafında 
görən  şair öz şeirlərində, 
nəsr  əsərlərində  və  məqa-
lələrində xalqın həyatını, 
milli azadlıq mübari-
zəsini, vətənə  məhəbbəti, 
əxlaq və  tərbiyə  məsə-
lələrini əks etdirmişdir. 
Vətən mövzusu Səhhət 
şeirində  ən ali duyğuların 
çələngidir. Onun bütün 
fədakarlığı vətən üçündür. 
Ən uca məhəbbət – vətən 
məhəbbətidir. 
Mən vətəni canım kimi 
sevirəm, 
Ruhum,  ətim, qanım 
kimi sevirəm. 
A.Səhhətin tərcümə-
çilik fəaliyyəti də çox 
zəngin olmuşdur. O, klas-
sik rus, ərəb, fars, gürcü 
               
May 
 
135  illiyi 
Abbas Səhhət 
1874-1918 
 
 
Şair 
24 

 
183
və fransız yazıçılarının 
əsərlərindən tərcümələr 
etmiş, onları “Məğrib 
günəşləri” (iki cilddə) adlı 
kitabında 1912-ci ildə çap 
etdirmişdir. 
Vətəndaş  şair 1918-ci 
ildə  Gəncə  şəhərində ya-
talaq xəstəliyindən vəfat 
etmişdir. 
 
 
 
 
Ədəbiyyat