M. G. Safin,D. G‘. Hayitov, yu. S. Ruziyev

Suvda eruvchi vitaminlar 
54-ish. B
1
 vitaminga xos reaksiyalar 
B
1
vitamini geterosiklik pirimidin va tiazol halqalaridan tashkil topgan 
bo‘lib, ular bir biri bilan metilen guruhi yordamida bog‘langan bo‘ladi. 
Uning kimyoviy tuzilishi quyidagicha: 
 
 
B
1
-vitamin (tiamin) oksidlovchilar ta’sirida ko‘k fluoressensiyaga ega 
bo‘lgan tioxromga aylanadi. Bu reaksiyadan biomateriallar tarkibidagi B
1
vitaminini miqdoriy ko‘rsatkichini aniqlashda foydalaniladi. Tiamin 
achitqi, 
turli 
donlarning 
tarkibida,sabzavotlarda, 
jigarda 
ko‘p 
uchraydi.Odamlarning B
1
-vitaminga bo‘lgan ehtiyoji 1,2-2,2 mg ni tashkil 
qiladi. 
Kerakli biomaterial.tiaminning 5 % li eritmasi, tiamin kukuni. 
Kerakli jihozlar:shtativ, probirkalar, pipetkalar, gaz gorelka yoki spirt 
lampa, flyurametr. 
Kerakli reaktivlar: sulfat kislotaning 1 % li eritmasi, natriy nitritning 
5 % li eritmasi, natriy gidrokarbonatning 10 % li eritmasi, kaliy 
ishqorining 10 % li eritmasi qizil qon tuzini 5 % li eritmasi. 
 
1-tajriba. B
1
 vitaminini temir (III)- xlorid bilan rangli reaksiyasi 
 
Ishni bajarish tartibi. Probirkaga 1 % li sulfat kislota eritmasidan 5 
tomchi va 5 % li natriy nitrit eritmasidan 5 tomchi tomizib, ozgina tiamin 

---

142 
kukunidan qo‘shiladi. Shundan keyin probirka devoribo‘ylab 10 % li 
natriy bikarbonateritmasidan6 tomchi tomiziladi. Ikki qavat suyuqlik 
chegarasida to‘q sariq halqa hosil bo‘ladi. 
 
2-tajriba. Tiaminning tioxromgacha oksidlanish reaksiyasi 
 
Ishni bajarish tartibi. Probirkaga tiaminning 5 % li eritmasidan 3 
tomchi, 10 % li kaliy ishqori eritmasidan 5-6 tomchi solinadi, uni ustiga 5 
% li qizil qon tuzi (K
4
[Fe(CN) 
6
] ) dan 2 tomchi tomiziladi va yaxshilab 
aralashtirganda aralashma sariq rangga bo‘yaladi. Bu eritmani 
ultrabinafsha nur bilan nurlantirilganda ravshan ko‘k fluoressensiyaga ega 
bo‘ladi.