M. G. Safin,D. G‘. Hayitov, yu. S. Ruziyev

 
2-tajriba. Radial xromotografiya 
 
Ishni bajarish tartibi. Radial xromotografiya uchun 12 sm diametrli 
(Petri idishi diametridan kattaroq) qog‘oz diskni qalam bilan to‘rtta teng 
qismga bo‘lib, o‘rtasida diametri 1 sm li teshik ochiladi va har bir 
sektorning boshlanishida start chiziq uchun qalam bilan doira chiziladi( 
10-rasm).
ab 
10-rasm. Radialxromatografiya 
Filtrqog‘ozdanbalandligi 2 smbo‘lgannaychashaklidagioyoqcha(pilik) 
tayyorlabxromatografiyadisko‘rtasidagiteshikkao‘rnatiladi. 
So‘ngraPetriidisiningqopqog‘igaqo‘yib, 
xromatografikqog‘ozningharbirqismidagistartdoiragaPasterpepitkasiyordamida
quyidagiaminokislotalartomiziladi: 1) alanin, 2) glutaminkislota, 3) leysin, 4) 
aminokislotalararalashmasi 
(10-rasm. 
b). 
Shundankeyin 
10 
daqiqadavomidahavodaquritiladi. 
Petriidisiningtagqismiga 
10 
mlsuvgato‘yintirilganfenolquyib, 
ohistalikbilanqog‘ozpilikerituvchigategibturadiganqilibjoylashtiriladiva1 

---

67 
soatdavomidaxonatemperaturasidaqoldiriladi. Petri idishini shunday tanlash 
ma‘qulki, ostki va ustki (qopqoq) qismning diametri teng bo‘lsin. Natijada 
jips berkitilgan kamera hosil bo‘ladi. Ko‘rsatilgan vaqt ichida erituvchi 
xromatografik qog‘oz chekkasiga borgan bo‘lsa, qopqoq ochilib pintset 
yordamida xromatografik diskni chekkasidan ushlab 10 daqiqa davomida 
100-120°C li qurituvchi shkafga yoki termostatga quyiladi. Bu vaqt ichida 
erituvchi batamom bug‘lanib ketadi va aminokislotalar esa fiksatsiyalanadi. 
So‘ngra xromatogrammani gorizontal holatga qo‘yib, pulverizator bilan 
ningidrin eritmasidan purkaladi va 5-10 daqiqa davomida 100-120°C li 
termostatga quritiladi.Xromatogramma daftarga yopishtirib quyiladi yoki 
rasmi chizib olinadi. Chizg‘ich yordamida masofalar o‘lchanib, har bir 
aminokislota uchun Rf aniqlanadi. 
Darsning nihoyasida ko‘tariluvchi va pastga xarakatlanuvchi, bir va 
ikki o‘lchamli, kamerada va probirkada o‘tkaziladigan xromatografiyalar va 
radial xromatografiyaga, shuningdek aminokislotalarning ajratilishi, sifatiy 
va miqdoriy tahlillariga oid umumiy xulosalar keltirib chiqariladi.