M. G. Safin,D. G‘. Hayitov, yu. S. Ruziyev


- tajriba. Syorenson bo‘yicha formol titrlash orqali oqsillarni


Download 2.82 Mb.
Pdf ko'rish
bet48/150
Sana13.09.2023
Hajmi2.82 Mb.
#1677398
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   150
2- tajriba. Syorenson bo‘yicha formol titrlash orqali oqsillarni 
kislotali gidrolizlanish darajasini aniqlash 
 
Ma’lumki, oqsillarni gidrolizlaganda peptid bog‘larni uzilishi evaziga 
karboksil va amin guruhlarning gidrolizlanish ko‘rsatkichiga mos holda 
ekvivalent miqdorda ortib borishi kuzatiladi. Karboksil guruhlarning 
miqdorini aniqlash uchun Syorensonning formol uslubidan foydalaniladi. 
Gidroliz natijasida hosil bo‘lgan aminokislotalar suvli eritmalarda 
molekula oraliq tuzlar hosil qiladi, shu sababli ularning aminoguruhlarini 
formaldegid bilan bog‘lab (blokirovka qilib) qo‘ygandan keyin karboksil 
guruhini ishqor yordamida titrlash yo‘li bilan aniqlanadi. Jarayon 
quyidagicha reaksiyalar asosida kechadi, bunda: 
1. 
Aminokislota formaldegid bilan reaksiyaga kirishib o‘zining 
asosli xossasini yo‘qotadi va karboksil guruhi saqlanib qoladi. 
2. 
Hosil bo‘lgan metilenli birikma (metilenaminokislota)ni osongina 
ishqor yordamida titrlash mumkin bo‘ladi va bu reaksiyadan 
foydalanib aralashmadagi karboksil guruhlar miqdorini aniqlash 
imkoniyati tug‘iladi. 


60 
Ishni bajarish tartibi
1. Gidrolizgacha oqsil eritmasidagi karboksil guruhi miqdorini 
titrlash yo‘li bilan aniqlash. 
Buning uchun 1 ml oqsil eritmasiga 5 tomchi neytral formalin eritmasi 
va 3 tomchi fenolftalein qo‘shib, 0,005 N natriy ishqori eritmasi solingan 
mikrobyuretka yordamida och pushti rang hosil bo‘lguncha titrlanadi. 
2. Gidroliz vaqti har xil bo‘lgan muddatlarda oqsil gidrolizatidagi 
karboksil guruh miqdorini aniqlash. 
Oqsillarni gidrolizi bosqichma-bosqich amalga oshishi va gidrolizning 
to‘liq nihoyasiga yetishi erkin aminokislotalar hosil bo‘lishi bilan 
yakunlanishini e’tiborga olib gidroliz o‘tkazilayotgan kolbadagi 
aralashmadan 1, 2, 3 va 5 soat muddatlar oralig‘ida 5 ml dan ajratib olib 
har safar bir chimdim pista ko‘mir qo‘shiladi va 5 daqiqa davomida 
qaynatiladi. Bunda aralashma oqaradi va qaynatish tufayli uning ma’lum 
miqdori kamayishini e’tiborga olib, uni 5 ml li o‘lchov probirkasiga 
ko‘chirib hajmini distillangan suv yordamida o‘lchov chizig‘igacha 
yetkaziladi. So‘ng bu aralashmalardan har safar alohida idishga 1,25 ml 
ajratib olib ustiga 3 tomchidan fenolftalein eritmasi tomiziladi
aralashmani mikrobyuretkaga oldindan solib qo‘yilgan 10 % li natriy 
ishqori yordamida och pushti rang hosil bo‘lguncha titrlanadi. Bunda 
ishqor xlorid kislotani neytrallash uchun ishlatilmaydi va shuning uchun 
uning miqdoriy ko‘rsatkichi e’tiborga olinmaydi. Agar neytralizatsiya 
paytida aralashmani rangi ochiq qizil bo‘lib qolsa, unda tomchilab 
rangsizlangincha 1 % xlorid kislota qo‘shiladi, uning oshiqcha miqdorini 
esa, 0,005 N natriy ishqori yordamida titrlab rangini och pushti rangacha 
yetkaziladi. Bundan keyin formalinning neytral eritmasidan 5 tomchi 
qo‘shiladi. Aralashmaga formaldegid qo‘shilgandan keyin, gidrolizat 
fragmentlaridagi aminoguruhlarning bloklanishi (metilenlanishi) va 
karbosil guruhlarning bo‘shab qolishi yuz beradi va reaksion muhitdagi 
och pushti rang yo‘qoladi. Nihoyat tajribalardagi fragmentlarning erkin 
karboksil 
guruhlarini 
aniqlash 
uchun 
har 
gal 
aralashmalarni 
mikrobyuretkaga solib qo‘yilgan 0,005 N natriy ishqori eritmasi bilan 
titrlanadi va sarf bo‘lgan ishqor miqdori qayd qilinadi. Bu xildagi tahlillar 
gidrolizni boshlamasdan oldingi, gidroliz boshlangandan 1 soatdan 
keyingi, gidroliz boshlangandan 2 soatdan keyingi, gidroliz boshlangandan 
3 soatdan keyingi, gidroliz boshlangandan 5 soatdan keyingi namunalarda 
o‘tkaziladi. 


61 

Download 2.82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   150




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling