M. G. Safin,D. G‘. Hayitov, yu. S. Ruziyev


Download 2.82 Mb.
Pdf ko'rish
bet99/150
Sana13.09.2023
Hajmi2.82 Mb.
#1677398
1   ...   95   96   97   98   99   100   101   102   ...   150
Kerakli jihozlar: shtativ probirkalari bilan, tiqiniga havo sovutgichi 
o‘rnatilgan probirka, bug‘latgich idishcha,suv hammomi, voronka filtri 
bilan. 
Keraklireaktivlar:ishqorning spirtli eritmasi, xlorid kislota, spirt, 10 
% li soda eritmasi,0,01% lifenolftaleinningspirtdagieritmasi,natriy xlor 
kukuni,10 % li kalsiy sulfat, 10 % li mis sulfat, 10% li qo‘rg‘oshin atsetat. 
1 -tajriba. Yog‘larni gidrolizlash 
 
Ishnibajarishtartibi.Probirkaga 1g o‘simlik yoki hayvon yog‘idan 
solinadi va uni ustiga 10 ml ishqorning ( NaOH yoki KOH) spirtli 
eritmasidan qo‘shiladi. So‘ng probirkani havo sovutgichi o‘rnatilgan tiqin 
bilan berkitiladi va suv hammomida 20-30 daqiqa davomida qizdiriladi. 
Qizdirishni gidrolizatdan bir tomchisini olib suvli probirkaga tomizganda 
hosil bo‘lgan aralashmani yuza qismida yog‘ dog‘chasi yo‘qolguncha 
davom ettiriladi. Gidroliz tugagandan keyin aralashmaga 20 ml 
distillangan suv qo‘shiladi va uni bug‘latkich idishchaga ko‘chirib 
tarkibidagi spirtni bug‘lanib ketishini ta’minlash uchun, suv hammomida 
qizdiriladi. Bunda hosil bo‘lgan suyuq sovun eritmasi uch qismga 
bo‘linadi va keyingi tajribalarda ulardan foydalaniladi. 
 
2 -tajriba. Erkin yog‘ kislotalarini ajratish, sinab ko‘rish va 
qaytadan sovunga aylantirish 
Hosil bo‘lgan suyuq sovun aralashmasiga xlorid kislota(suv: kislota 
1:1 nisbatda) qo‘shiladi. Bunda erkin yog‘ kislotalarini cho‘kmasi hosil 
bo‘ladi: 
C
17
H
35
COOK +HCl = KCl + C
17
H
35
COOH 
Cho‘kma voronkaga filtr qog‘oz joylashtirib filtrlanadi va lakmus 
qog‘ozi yordamida nazorat qilib nordon reaksiya yo‘qolgunga qadar 
distillangan suv bilan yuviladi. Cho‘kmani bir qismini efirda eritib, 1-2 ml 
spirt qo‘shib qo‘yilgan boshqa probirkaga ko‘chiriladi. Uni ustiga 1 tomchi 
10 % li soda va 2 tomchi fenolftalein tomiziladi. Bunda dastlab paydo 
bo‘lgan gulobi rang yo‘qoladi, chunki soda yog‘ kislotasi ta’sirida 
neytrallanadi.


128 
Birinchi tajribada ajratib olingan suyuq sovunning ikkinchi qismi 
probirkaga ko‘chirilib, natriy xlor kukuni bilan to‘yintiriladi, va kattiq 
sovun hosil bo‘lishi kuzatiladi. Probirkani hidlaganda sovunning hidi 
seziladi. 

Download 2.82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   95   96   97   98   99   100   101   102   ...   150




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling