M mamajanov odam anatomiyasi va fiziologiasi
Download 1.72 Mb. Pdf ko'rish
|
odam anatomiyasi va fiziologiyasi
|
1. Fibroz parda o’z navbatida orqa tomondan joylashgan oqsilli pardadan
yoki skleradan va old tomonda joylashgan, shox pardadan iborat. Sklera yoki oqsilli parda ok rangda bo’lib, qalinligi0.3 - 0.4 mm teng, zich tolali biriktiruvchi to’qimadan tuzilgan. Sklerani orqa tomonini g’alvirsimon plastina chegaralaydi va undan ko’rish nervining tolalari o’tadi. Skleraning ichida bir biri tutashgan bo’shliqlar sklerani venoz kavagini (SHlemm kanali) hosil qiladi. Fibroz pardaning tiniq, no’rni o’tkazish qobiliyatiga ega bo’lgan qismiga shox parda deyiladi. SHox pardani shakli soat oynasiga o’xshash bo’lib, 178 qalinligi markazda 1-1.1 mm, chetda esa - 0.8 -09 mm. teng. SHox parda 5 qavatdan tashkil topgan: oldingi epiteliy, oldingi chegarali plastinka, xususiy modda, orqadagi chegarali plastinka va orqadagi epiteliy. Oldingi epiteliy - ko’p qavatli yassi, muguzlanmaydigan, doim ko’z yosh suyuqligi bilan namlangan. Bu qavat nihoyatda nerv oxirlariga boy bo’ladi. Oldingi chegarali plastinka bir biri bilan tutashgan kollagen tolalardan tuzilgan. Xususiy modda nozik biriktiruvchi to’qimali plastinkalardan iborat bo’lib, bularning orasida yassilashgan fibroblastlar uchraydi. Orqadagi chegarali plastinka kollagen tolalardan tuzilgan. Orqadagi epiteliy - bir qavat ko’p burchakli shakldagi xujayrlardan tuzilgan. SHox pardada qon tomirlar bo’lmaydi, uni oziqlanishi diffuziya yo’li bilan limb tomirlari orqali va ko’zning oldingi kamera suyuqligi hisobidan ro’y beradi. 2. Tomirli parda fibroz pardaga nisbatan ichkarida joylashgan bo’lib, tarkibi ko’p miqdorda qon tomirlar va pigment hujayralardan iborat. Tomirli parda tarkibiy qismlarining akkomadatsiya funktsiyasi bajarilishi tufayli gavharni yuza qiyshiqligi, korachig xajmi o’zarib turadi. Akkomadatsiya deb, turli uzoqlikda joylashgan jismlarni aniq ko’rish qobiliyatiga aytiladi. Tomirli parda to’r pardaning old tomonida joylashib, ko’zning retseptor apparatining oziqlanishini ta’minlaydi. Tomirli parda 3 qismdan iborat: orqa tomonda joylashgan xususiy tomirli qismidan, kiprikli tanadan va rangdor pardadan iborat.. A) Xususiy tomirli parda - tomirli pardaning katta qismini egallab, qalinligi 0.1-0.2 mm teng. Uni negizi tomirli plastinkadan iborat bo’lib, tarkibida bir biri bilan tutashib ketgan qon tomirlar va orasida pigmentli hujayralariga boy bo’lgan siyrak tolali biriktiruvchi to’qima joylashgan.Tomirli parda bilan sklera orasida bir qancha bo’shliqlar tomir oldi bo’shliginini hosil qiladi. Old tomondan xususiy tomirli parda halqa shaklidagi kiprikli tanaga o’tadi. B) Kiprikli yoki tsiliar tana - tomirli pardaning qalinlashgan o’rta qismi hisoblanadi. Kiprikli tana ikki qismdan iborat: mezenximadan rivojlangan muskul-biriktiruvchi to’qimali va to’r pardadan rivojlangan epiteliy-neyroglial qismlaridan. TSiliar tanini negizini kiprikli muskul tashkil etadi. Kiprikli muskullning tutamlari - aylanma, radial va meridional yo’nalishda joylashgan. Kiprikli muskullning qisqarishi tsin boylamini bo’shashtiradi. Natijada, gavhar yumaloqlashadi va no’rni sindirish kuchi oshadi. Kiprikli tana yuzasilan radial yo’nalishda 70 - 80 ga yaqin o’simtalar chiqadi. O’simtalar ustidan tashqi va ichki qavatlarni hosil qiluvchi epiteliy bilan qoplangan. O’simtalarning tashqi qavati ko’z to’r pardasining pigmentli qavatining davomidir. boshlanadi. Ko’z gavhari kipriksimon muskullar yordamida ikki yon tomondan tomirli pardaga tortilib turadi. Download 1.72 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|