M s h. Nurmatova, s h. T. Xasanova, D. E. Azimova ustaxonada amaliy

72

---

HARAKATLI O YINCHOQLARNI BIRIKTIRISH 
USULLARI
Quvnoq raqqoslar. Raqqoslar karto n d a n tayyorlanadi. Oyoq- 
qo'llari alohida qirqiladi. Ba'zan oyoq va qo'llar harakat k o'proq 
bo'lishi uch u n ikki qism dan iborat bo'ladi, tanani bosh bilan birga 
qirqib olinadi. So'ngra unga oyoq va qo'l o'rnatiladi, figura orqa- 
sidan ingichka, biroq pishiq sim bilan bog'lanadi. Bu bilan raqqos 
ushlab turiladi. 
Raqqoslar shodligi uchun maxsus sahna - orqa 
devorida ingichka yotiq teshikli estrada kerak. Sahna kartondan tayyor- 
lanib, stolcha mix tugm a bilan m ustahkam lanadi. Yon tomonlariga 
keng shitlar qo'yiladi. Shitlar orqasiga shakllar qo'yilib, teshik orqali 
sim o ‘tkaziladi va raqqosni sahnadagi raqs harakati bilan boshqariladi.
H arakatlanuvchi figuralar ham shu prinsipda tayyorlanadi, faqat 
o rqa t o m o n d a q o 'l va o y o q lar juftlab, o 'z a r o y o n d o sh tarzda tik 
ip bilan birlashtirilgan, uni pastga t o rtilg a n d a q o 'l va o y o q lar 
yuqoriga h a ra k a tla n a d i va o y o q lar oldingi holatiga qaytadi. Ayrim 
detallar o 'z a ro , q o 'l va oyoqlar tanaga ikki xil usulda tayyorlanuvchi 
s h arn irla r bilan biriktiriladi. S h a rn irla r s im d a n tayyorlanadi. Bir 
d etalni ikkinchisi bilan k o 'rsatilgan j o y d a biriktirib, bigiz bilan 
ingichka sim va n in a sig'adigan teshik teshiladi. N i n a g a a w a l
figuraning bir t o m o n id a n , so'ngra ikkinchi to m o n id a n sim o'raladi. 
natijada prujina hosil b o 'ladi (simni k o 'p o 'ram aslik kerak). Prujina 
ikki t o m o n d a n siqiladi, b u n d a y sharnirdagi detallar yaxshi harakat 
qiladi. Prujina ustiga q o g 'o z yopishtiriladi. S h a rn irla rn i y o 'g 'o n
ip va gugurt c h o 'p i y o r d a m i d a h a m qilish m u m k in , biroq uzoq 
c h id a m a y uzilib ketadi, shutting u c h u n ularni m a 'l u m vaq td an
keyin alm ash tirish kerak b o 'lad i. Yassi k la p a n biriktirish bilan 
qiziqarli o 'y i n c h o q l a r yasash m u m k in .